Basenji – poznaj najważniejsze cechy psów tej rasy

Grafika źródło: https://pixabay.com/photos/dog-basenji-dog-picture-sorry-601216/ 

SPIS TREŚCI

1. Jak wygląda basenji?

1.1. Wzrost i waga basenji

1.2. Basenji – rodzaje szaty i umaszczenia

2. Basenji – charakter i umiejętności

2.1. Jaki charakter ma basenji?

2.2. Jakie umiejętności ma basenji?

3. Basenji z hodowli

4. Zdrowie basenji

4.1. Typowe choroby

4.2. Wady według wzorca

5. Jak karmić basenji?

6. Jak pielęgnować basenji?

7. Co powinna zawierać wyprawka dla basenji?

Data publikacji: 28 lipca 2025

Jak wygląda basenji?

Źródło: https://pixabay.com/photos/basenji-closeup-dog-animal-5357089/ 

Basenji to pies o wyjątkowo dostojnej sylwetce i egzotycznej urodzie. Najistotniejszy jest jego charakterystyczny wyraz, osiągany dzięki drobnej, wręcz arystokratycznej głowie, migdałowym oczom o przenikliwym spojrzeniu, wysoko osadzonym uszom oraz pionowemu, mocno zakręconemu ogonowi, który podkreśla suchą linię grzbietu i dumne noszenie ciała.

Basenji to niewielki, lecz proporcjonalnie zbudowany pies. Ma smukłą sylwetkę i lekkie, ale dobrze umięśnione ciało — widać w nim zarówno sprężystość, jak i kontrolowaną siłę. Głowa basenji jest sucha, delikatna, z wyraźnie zaznaczonym przełomem czołowo-nosowym. Czaszka płaska, zwężająca się ku nosowi; na czole, szczególnie u zaciekawionych psów, widoczne są charakterystyczne zmarszczki.

Oczy są ciemne, migdałowe, osadzone lekko skośnie. Uszy — małe, trójkątne, stojące i wysoko osadzone. Szyja dość długa, elegancko wygięta, bez luźnej skóry.

Grzbiet prosty i krótki, lędźwie mocne, zad lekko opadający. Klatka piersiowa dobrze rozwinięta, ale nie szeroka, z wyraźnie zaznaczonym mostkiem. Brzuch wyraźnie podciągnięty — co typowe dla psów o lekkiej budowie. Ogon basenji jest wysoko osadzony i ciasno zwinięty nad grzbietem, najlepiej w podwójną pętlę.

Kończyny są proste, długie i suche, z dobrze zarysowaną muskulaturą.
Ruch basenji to czysta poezja: lekki, sprężysty i płynny — jakby pies unosił się tuż nad ziemią.

Basenji – rodzaje szaty i umaszczenia

Źródło: https://pixabay.com/photos/basenji-dog-running-field-outdoors-7043688/ 

Basenji ma krótką, gładką i mocno przylegającą sierść, która w dotyku jest wyjątkowo miękka i delikatna.

Rasa występuje w kilku efektownych umaszczeniach:

• klasycznej czerni z białymi akcentami,

• intensywnym rudym z bielą,

• czarno-podpalanym z charakterystycznymi rudymi znaczeniami – m.in. nad oczami (tzw. "pestki melona"), na kufie i policzkach,

• pręgowanym, tj. rude tło z wyraźnymi czarnymi pręgami, przy czym im bardziej kontrastowe i równomierne pręgi, tym lepiej.

Białe znaczenia zazwyczaj pojawiają się na łapach, klatce piersiowej i na końcówce ogona. Dodatkowe białe elementy, takie jak strzałka na głowie, biały kołnierz czy skarpetki na łapach, są dopuszczalne, ale nie obowiązkowe.

Basenji – charakter i umiejętności

Basenji to rasa, której nie da się pomylić z żadną inną. Choć nie szczeka, wcale nie jest niemy — potrafi wydawać unikalne dźwięki przypominające jodłowanie czy chichot, co czyni go naprawdę wyjątkowym towarzyszem.

Łączy w sobie inteligencję z dużą niezależnością, co sprawia, że jest zarówno intrygujący, jak i nieco wymagający. Z jednej strony jest czujny i czuły, a z drugiej — potrafi być powściągliwy wobec obcych.

Jaki charakter ma basenji?

Basenji to pies o zrównoważonym, spokojnym charakterze — pełen gracji i wewnętrznego opanowania. Jest inteligentny i przyjazny, ale zachowuje pewien dystans, szczególnie wobec nieznajomych.

Nie oznacza to jednak braku przywiązania — wobec swojej rodziny jest serdeczny i lojalny. To doskonały pies rodzinny, choć niekoniecznie typowy pieszczoch. Ma silną potrzebę niezależności i eksploracji, dlatego trzeba uważać, by nie znikał z ogrodu na własne wyprawy.

Warto wiedzieć: basenji uwielbia towarzystwo innych psów — życie w większej grupie sprawia mu dużo radości.

Jakie umiejętności ma basenji?

Basenji to pies, który potrzebuje czegoś więcej niż biegania za piłką. Ma silny instynkt łowiecki i ogromną potrzebę ruchu, ale jednocześnie nie należy do ras łatwo podporządkowujących się człowiekowi.

Typowe sporty kynologiczne zwykle nie są jego bajką — woli działać na własnych zasadach. Dlatego lepiej sprawdzą się spacery po nowych terenach, zabawy węchowe, eksploracja i zadania wymagające samodzielnego myślenia. Ważne, by miał zajęcie — w przeciwnym razie znajdzie sobie własną, mniej pożądaną „rozrywkę” i może zacząć uciekać.

Basenji wymaga cierpliwego, ale konsekwentnego wychowania. Nie nadaje się dla osób wygodnickich ani dla tych, którzy oczekują bezwzględnego posłuszeństwa.

Warto wiedzieć: to rasa niezależna, trudna w szkoleniu, ale niezwykle lojalna wobec odpowiedzialnego opiekuna. Ten pies to prawdziwy skarb — ale tylko w odpowiednich rękach.

Basenji z hodowli

Zakup basenji to poważna decyzja, która wymaga odpowiedniego przygotowania. To rasa wyjątkowa, ale niełatwa, dlatego wybór hodowli nie powinien być przypadkowy.

W Polsce szczenięta basenji pozostają przy matce co najmniej do 7–8. tygodnia życia, ale najlepiej, by zostały z rodzeństwem nawet do 12. tygodnia. Ten dodatkowy czas jest kluczowy dla ich prawidłowej socjalizacji. W tym okresie uczą się psiej komunikacji, zachowań społecznych wobec ludzi w różnym wieku oraz kontaktów z mniejszymi zwierzętami — co daje im mocny start w dorosłość. Odpowiedzialny hodowca dba nie tylko o zdrowie fizyczne miotu, ale też aktywnie uczestniczy w pierwszych etapach wychowania szczeniąt.

Zanim zdecydujesz się na konkretnego psa, upewnij się, że hodowla jest zarejestrowana w Związku Kynologicznym w Polsce (ZKwP) — jedynej organizacji uznawanej przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI). Listę zrzeszonych hodowli znajdziesz na stronie www.zkwp.pl lub kontaktując się z lokalnym oddziałem ZKwP. To najlepszy sposób, by uniknąć pseudohodowli i zagwarantować sobie, że szczenię pochodzi z legalnego, etycznego źródła.

Odwiedź hodowlę osobiście. Zobacz, w jakich warunkach żyją szczenięta, jak wygląda ich socjalizacja, zapytaj o dietę i sprawdź kondycję suki. Jeżeli to możliwe, poznaj również reproduktora. Dobrzy hodowcy chętnie pokażą wyniki badań rodziców — w przypadku basenji szczególnie istotne są badania pod kątem zespołu Fanconiego.

Basenji to rasa dość rzadka, a cena szczeniąt bywa wysoka. Dlatego warto zasięgnąć opinii u doświadczonych miłośników rasy, odwiedzić wystawy, zloty i porozmawiać z innymi właścicielami.

Wraz z psem hodowca powinien przekazać:

• metrykę ZKwP (uprawniającą do wyrobienia rodowodu FCI),

• książeczkę zdrowia z potwierdzeniem odrobaczeń i szczepień,

• a często także wyprawkę dla szczeniaka.

Z dobrej hodowli wyjedziesz nie tylko z wyjątkowym psem, ale i z poczuciem, że podjąłeś odpowiedzialną decyzję — bo basenji naprawdę zasługuje na więcej niż tylko piękne zdjęcie w katalogu ras.

Zdrowie basenji

Basenji to generalnie zdrowa rasa, zwłaszcza jak na psy rasowe, ale nie oznacza to, że jest wolna od problemów zdrowotnych. Hodowla oparta na odpowiedzialnej selekcji i badaniach genetycznych pozwala ograniczyć ryzyko wielu chorób, ale przyszły opiekun powinien wiedzieć, na co zwracać uwagę.

Typowe choroby

Wśród wielu chorób, charakterystycznych dla tej rasy psów warto wskazać m.in.:

• Przetrwały nabłonek źrenicy;
• Nefropatia rodzinna;
• Przepuklina pachwinowa i pępkowa;
• Niedobór kinazy pirogronianowej;
• Zespół Fanconiego;
• Przerostowe zapalenie żołądka;
• Zaburzenie wchłaniania witaminy B;
• Enteropatia psów rasy basenji;
• Limfocytarno-plazmacytarne zapalenie jelit.

Wady według wzorca

Wszystko w wyglądzie basenji sugeruje finezję, zwinność i naturalną grację — dlatego wszelkie wady anatomiczne są u tej rasy szczególnie widoczne.
W prawidłowo zbudowanym psie niedopuszczalne są m.in.: ciężka, toporna sylwetka, krótka szyja czy słabo zaznaczona linia grzbietu.
Niepożądane są również luźne łopatki, beczkowata klatka piersiowa oraz niedostateczne kątowanie kończyn, ponieważ negatywnie wpływają na jakość ruchu.
Prawidłowy basenji porusza się lekko i płynnie — wszelkie oznaki sztywności, ciężkości lub nieregularnego ruchu (np. krzyżowanie kończyn czy zbyt wysoki wykrok) są uznawane za wady budowy.

Wady dyskwalifikujące to m.in.:

• agresja,
• nadmierna lękliwość,
• szczekanie (typowy dla tej rasy jest jodłujący dźwięk, nie szczekanie),
• wady zgryzu, takie jak przodozgryz czy tyłozgryz,
• zez lub inne wady ustawienia oczu.

Z uwagi na specyficzne cechy budowy i temperamentu, przy pierwszym kontakcie z miotem warto zabrać ze sobą osobę dobrze znającą rasę. To szczególnie istotne, jeśli zależy Tobie nie tylko na psie do towarzystwa, ale również na reprezentancie rasy zgodnym z typem wystawowym.

Jak karmić basenji?

Rasa ta narażona jest na kilka chorób związanych z przewodem pokarmowym, zwłaszcza z żołądkiem. W takich przypadkach pies powinien być karmiony dietą hipoalergiczną, która nie obciąża układu pokarmowego i wspiera prawidłową perystaltykę jelit.

Gdy pojawią się pierwsze objawy — wychudzenie, wymioty, nadkwaśność, brak apetytu — należy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii, który wdroży odpowiednie leczenie lub, w razie potrzeby, zaleci korekcję chirurgiczną.

W przypadku zdiagnozowania enteropatii typowej dla rasy basenji, charakterystycznymi objawami są również:

• biegunka pochodzenia jelita cienkiego,
• zmiany dermatologiczne na bokach ciała i na małżowinach usznych.

Niestety, mimo szybkiego rozpoznania i leczenia, rokowania w przypadku tej choroby są niepomyślne — psy zazwyczaj dożywają jedynie 6–7 lat.

Każdy pies, niezależnie od stanu zdrowia, powinien być żywiony karmą (suchą lub mokrą) dostosowaną do wieku, kondycji oraz poziomu aktywności.

---

Szukasz karmy dla aktywnego psa?

Sprawdź: Pełnoporcjowa karma dla psa

---

Jak pielęgnować basenji?

Basenji to pies czysty niemal jak kot — potrafi z wyjątkową starannością wylizywać sierść, dlatego nie wymaga skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych. Mimo to warto regularnie kontrolować stan jego okrywy włosowej, zwłaszcza pod kątem jej zmatowienia, osłabienia połysku czy ubytków. Takie zmiany mogą sygnalizować problemy zdrowotne, o których więcej przeczytasz w sekcji dotyczącej zdrowia.

Poza cotygodniowym czesaniem gumową szczotką lub rękawicą groomerską, należy również:

• monitorować stan oczu i czystość małżowin usznych,
• regularnie szczotkować zęby,
• kontrolować długość pazurów (choć u aktywnych psów zwykle ścierają się one samoistnie).

Warto pamiętać: większość basenji nie przepada za deszczem, przeciągami i chłodem. W okresie jesienno-zimowym warto więc zaopatrzyć psa w ciepłą odzież spacerową, by nie zniechęcać go do aktywności na świeżym powietrzu.

Co powinna zawierać wyprawka dla basenji?

Gdy decyzja o zakupie basenji już zapadła należy przygotować wszystko, co niezbędne na przyjęcie nowego członka rodziny w domu. W wyprawce dla szczeniaka powinny znaleźć się:

• Obrożęa dla psa

• Kaganiec dla psa

• Smycz dla psa

Kompletując wyprawkę nie zapomnij również o:

• Miskach dla psa

• Legowisku dla basenji

• Zabawkach na inteligencję dla basenji

• Woreczkach na odchody

• Szczotce do sierści dla psa

• Szamponach i odżywkach

• Adresówce dla psa

• Paście i szczoteczce do zębów

Bibliografia

J. Monkiewicz, K. Rogowska, J. Wajdzik, Kynologia, wyd. UWP, Wrocław 2011.

M. Ceregrzyn, Psy rasowe, wyd. MI Polska sp. z o. o., Warszawa 2008

B. Richard, Kieszonkowy przewodnik Psy, wyd. Parragon, Warszawa 2007.

Basenji, wzorzec rasy – tłumaczenie ZKwP, https://zkwp.pl/wzorce/43.pdf (dostęp: 21.06.2025).

Katarzyna Palej

Twórca bloga, pisząca od lat z pasji i doświadczenia zdobywanego w codziennym życiu z psem. Opiekunka czworonoga Mailo - szpica niemieckiego z nieustanie powracającymi alergiami i nietolerancjami pokarmowymi.