Ból brzucha u psa
Ból brzucha to subiektywne odczucie. W przypadku zwierząt jego zdiagnozowanie niemal zawsze wymaga dużego doświadczenia ze strony specjalisty. Niemożność werbalnego zakomunikowania przez psa, że odczuwa ból, nie oznacza, że go nie czuje. Dlatego leczenie bólu jest obowiązkiem etycznym, a naszym zadaniem jest zwrócić uwagę na ten problem i opracować rzetelne informacje na ten temat, by każdy opiekun psa mógł w porę dostrzec symptomy sugerujące, że należy udać się ze swoim pupilem do lekarza weterynarii.
Ma to szczególne znaczenie w przypadkach, gdy objaw – ostry ból – mimo ustąpienia przyczyny utrzymuje się dalej i sam staje się chorobą.
SPIS TREŚCI
1. Przyczyny bólu brzucha u psa
1.1. Ból brzucha jako główny problem
3. Co zrobić, gdy psa boli brzuch?
6. FAQ
Data publikacji: 4 maja 2025
Przyczyny bólu brzucha u psa
Źródło: https://pixabay.com/photos/hybrid-dog-small-dog-4139246/
Według definicji zaproponowanej przez Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu: ból to nieprzyjemne doznanie zmysłowe i emocjonalne, związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek bądź opisywane w kategoriach takiego uszkodzenia.
Ból brzucha może być objawem współwystępującym z innymi chorobami, takimi jak:
- Skręt żołądka – bardzo niebezpieczny stan z silnym bólem brzucha, wzdęciem i niepokojem, który wymaga natychmiastowej interwencji.
- Wrzody żołądka – powodują przewlekły lub nagły ból, często prowadzą do wymiotów (czasem z domieszką krwi) i utraty apetytu.
- Niewydolność wątroby – może objawiać się bólem brzucha, apatią, wymiotami oraz zażółceniem błon śluzowych i skóry (żółtaczka).
- Zapalenie trzustki – pies ma silny ból, jest osowiały, może wymiotować.
- Choroby zakaźne (np. parwowiroza) – bólowi brzucha towarzyszy gorączka, krwawa biegunka.
- Pasożyty – długotrwałe bóle, spadek masy ciała, pogorszenie stanu okrywy włosowej.
Lista przyczyn, które mogą wywołać ból brzucha u psa, jest zdecydowanie dłuższa. Ma to związek z tym, że w jamie brzusznej psa zlokalizowane są kluczowe narządy wewnętrzne, takie jak: wątroba, śledziona, trzustka, żołądek, dwunastnica, jelita cienkie (czcze i biodrowe), jelito grube (okrężnica), a także nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Wszystkie te struktury są unerwione zarówno przez układ współczulny (sympatyczny), jak i przywspółczulny (parasympatyczny).
Receptory nerwowe zlokalizowane w obrębie narządów jamy brzusznej reagują przede wszystkim na rozciąganie – im szybsze i gwałtowniejsze, tym silniejszy odczuwany ból. Dodatkowo receptory bólowe mogą być aktywowane przez mediatory stanu zapalnego, które uwalniają się w odpowiedzi na niedokrwienie tkanek, infekcję lub toczący się proces zapalny.
Ból brzucha jako główny problem
Ból brzucha może być również objawem problemów trawiennych, na przykład w wyniku niestrawności po zjedzeniu nieświeżego lub zbyt tłustego pokarmu, alergii pokarmowej czy nagłej zmiany karmy na nową.
Objawy bólu brzucha u psa
Ból brzucha ma związek z narządami trzewnymi, unerwionymi przez włókna autonomicznego układu nerwowego, które reagują na rozciąganie i skurcze mięśni, przecięcie, przerwanie ciągłości tkanek oraz miejscowe drażnienie.
Ból trzewny jest trudny do zlokalizowania. Żołądek, dwunastnica, wątroba i trzustka zazwyczaj wywołują ból w przedniej części jamy brzusznej. Z kolei okrężnica oraz układ moczowo-płciowy powodują ból w dolnej części brzucha. Jest to zazwyczaj ból rozlany i tępy, któremu mogą towarzyszyć mdłości.
Jak ocenić, czy pies odczuwa ostry ból?
W literaturze weterynaryjnej podkreśla się, że ból ostry wiąże się z uszkodzeniem tkanek i szybkim pojawieniem się zmian w zachowaniu psa, które mają mu pomóc uniknąć dalszego urazu.
Pies z takim bólem może wykazywać rozmaite objawy:
- Przyjmowanie pozycji modlitewnej
- Podkasanie brzucha
- Skomlenie
- Całkowita apatia i brak apetytu
- Twardy brzuch
- Ślinienie się
- Wymioty, biegunka (nawet z krwią)
- Przyspieszony oddech i tętno
W przeciwieństwie do niego przewlekły ból trwa dłużej, nie ma roli biologicznej i nie posiada żadnego jasno określonego punktu wyznaczającego jego zakończenie. Jest to ból, który wykracza poza przewidywany czas zdrowienia i może mieć również wpływ na stan psychiczny psa.
Pies, który cierpi na przewlekły ból może wykazywać problemy, które trwają miesiącami:
- Brak energii, ospałość
- Wzdęcia, dyskomfort przy dotykaniu brzucha
- Pogorszenie apetytu (nie całkowity brak)
- Okresowe wymioty, biegunki lub zaparcia
- Spadek masy ciała
- Pogorszenie jakości sierści
- Częste zmiany zachowania – pies staje się drażliwy lub wycofany
- Gorsza tolerancja pokarmów (np. po tłustych lub nowych karmach)
Przewlekły ból brzucha może towarzyszyć psom z różnymi chorobami, m.in.:
- Przewlekłe zapalenie trzustki
- Przewlekłe zapalenie wątroby
- Przewlekłe zapalenie żołądka i jelit (IBD)
- Nietolerancje lub alergie pokarmowe
- Nowotwory jamy brzusznej
- Choroba zwyrodnieniowa stawów
Co zrobić, gdy psa boli brzuch?
Ocena bólu w zasadzie zawsze opiera się na obserwacjach prowadzonych przez opiekuna. Dlatego najlepsze, co możesz zrobić, to uważnie obserwować psa, a nawet nagrywać jego zachowania. Im bardziej szczegółowe informacje zbierzesz, tym więcej dowie się lekarz weterynarii podczas diagnostyki.
Poza tym, do czasu potwierdzenia rodzaju bólu i jego przyczyny przez lekarza weterynarii, opiekun psa nie powinien podejmować żadnych dodatkowych działań.
Domowe sposoby na ból brzucha u psa – takie jak napary ziołowe, głodówka czy podawanie leków – nie powinny być stosowane na własną rękę, ponieważ mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc.
Diagnostyka i leczenie
W warunkach klinicznych podstawą rozpoznania bólu jest wywiad kliniczny, podczas którego lekarz weterynarii ustala wiek psa, czas trwania objawów, obecność chorób przewlekłych oraz stosowane leki.
W badaniu klinicznym uwzględnia się częstotliwość uderzeń serca, oddechów oraz wartość ciśnienia krwi. Badanie obejmuje również konsultację ortopedyczną i neurologiczną. Najczulszym narzędziem diagnostycznym jest jednak badanie palpacyjne jamy brzusznej oraz jej osłuchiwanie.
Badania laboratoryjne zwykle opierają się na pełnym profilu hematologicznym i biochemicznym. Niekiedy lekarz może zdecydować się na oznaczenie stężenia adrenaliny, noradrenaliny, kortyzolu czy endorfin, które pomagają ocenić poziom stresu i bólu. Obecnie coraz bardziej dostępne są takie narzędzia diagnostyczne jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny, które pozwalają trafnie zlokalizować źródło bólu.
Ból brzucha, jeśli to możliwe, najlepiej leczyć poprzez usunięcie jego pierwotnej przyczyny. W terapii przewlekłego bólu trzewnego stosuje się zwykle niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), metamizol sodowy, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLP), inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny oraz środki przeciwdrgawkowe.
U psów z ostrym bólem brzucha – zarówno w przypadkach wymagających leczenia chirurgicznego, jak i bez takiej konieczności – prowadzi się stabilizację układu krążenia oraz terapię przeciwbólową do czasu ustalenia przyczyny dolegliwości.
Dieta i profilaktyka
Ból brzucha, nie bez słuszności, często kojarzony jest przez opiekunów psów z niestrawnością. I rzeczywiście – wiele psów trafiających na konsultację do lekarza weterynarii zmaga się z bólem wynikającym z nieprawidłowego żywienia.
W profilaktyce zaleca się zatem podawanie psu stale wysokostrawnej karmy, najlepiej monobiałkowej, oraz całkowite wyeliminowanie resztek ze stołu i przekąsek podawanych między posiłkami.
Równie ważny w profilaktyce jest regularny ruch, który pobudza perystaltykę jelit. Jeśli nie ma przeciwwskazań medycznych, przynajmniej jeden spacer dziennie powinien obejmować bardziej intensywną aktywność.
Dodatkowo należy zadbać o regularne odrobaczanie psa, a w okresach nasilonego ryzyka inwazji pasożytów zewnętrznych – także o odpowiednie zabezpieczenie przeciwko nim.
Przynajmniej raz w roku warto zapewnić psu badania kontrolne podczas wizyty u lekarza weterynarii.
Szukasz monobiałkowej karmy dla psa?
Sprawdź: Monobiałkowa karma dla psa z jagnięciną?
FAQ
Czy mogę podać psu leki na ból brzucha z apteki?
Leki dla ludzi, takie jak ibuprofen czy paracetamol, mogą być toksyczne dla psa. Nigdy nie podawaj psu ludzkich leków na własną rękę. Tylko lekarz weterynarii może ustalić sposób leczenia psa.
Bibliografia
D. Gamba, Diagnostyka i leczenie bólu u psów, wyd. edra Urban&Partner, Wrocław 2021.
R. Neiger, Diagnostyka różnicowa w chorobach wewnętrznych psów i kotów, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2011.