Borelioza u psa
Borelioza, nazywana również chorobą z Lyme, została opisana już w 1977 roku, jednak jej rozpoznawalność u psów wzrosła dopiero w XXI wieku. Drobnoustrojami, które odgrywają główną rolę w etiologii tej choroby, są Borrelia burgdorferi sensu stricto , B. afzelii oraz B. garinii . Ich głównym nosicielem są kleszcze z rodzaju Ixodes , a w Europie kleszcz pospolity ( Ixodes ricinus ) oraz kleszcz jeżowy ( Ixodes hexagonus ).
Z uwagi na ocieplający się klimat w Polsce zagrożenie zarażeniem tą chorobą u psów występuje od bardzo wczesnej wiosny do późnej jesieni, ale z uwagi na bardzo długi okres inkubacji nie jest to choroba sezonowa.
SPIS TREŚCI
1. Jak objawia się borelioza u psa?
2. Jak psy zarażają się boreliozą?
4. Jak przebiega leczenie psa z boreliozy?
4.1. Ile kosztuje leczenie boreliozy u psa?
5. Czy można zaszczepić psa przeciwko boreliozie?
6. Profilaktyka: Jak zabezpieczyć psa przeciwko boreliozie?
Data publikacji: 14 lutego 2025
Jak objawia się borelioza u psa?
Źródło: https://pixabay.com/photos/dog-sand-beach-snout-canine-pet-4504178/
Chociaż boreliozę może mieć bardzo wiele psów, szacunki wskazują, że objawy pojawiają się u około 5–10% z 75% seropozytywnych zwierząt. Wyjaśnieniem tego faktu mogą być zakażenia psów niepatogennymi szczepami albo zbyt mała ilość patogenów wprowadzonych do organizmu psa przez kleszcza.
Charakterystycznym objawem boreliozy, który pojawia się krótko po zakażeniu, jest rumień w miejscu wkłucia kleszcza. Rumień w kolejnych etapach choroby może zacząć się przemieszczać, ale dosyć często – z uwagi na gęstą sierść – nie jest on zauważany przez opiekunów.
Ze względu na przemieszczanie się genogatunków do różnych tkanek objawy tej choroby mogą się różnić w zależności od tego, którym z nich pies został zakażony.
U psów najprawdopodobniej występuje podobny tropizm komórkowy jak u ludzi, zatem:
- Zapalenie stawów występuje najczęściej przy zakażeniu B. burgdorferi sensu stricto i jest to objaw dominujący.
- Zapalenie opon mózgowych, mózgu i rdzenia kręgowego oraz wątroby wywoływane jest zwykle przez B. garinii
- Zanikowe zapalenie skóry jest typowe dla B. afzelii .
U psów zakażonych boreliozą można wskazać kilka typowych objawów, tj.:
- Gorączka
- Brak apetytu
- Osowiałość
- Kulawizny
Kłębuszkowe zapalenie nerek, które jest chorobą wtórną, może prowadzić do glomerulopatii białkogubnej, co wywołuje postępującą niewydolność nerek i obrzęki obwodowych odcinków kończyn. Zapalenie nerek najczęściej występuje u labradorów i golden retrieverów.
U psów z zapaleniem opon mózgowych, mózgu i rdzenia może dojść do padaczki oraz zmian w zachowaniu, takich jak agresja.
Zmiany w obwodowym układzie nerwowym mogą prowadzić do zaburzeń czucia głębokiego, przeczulicy, niedowładów, a także jednostronnego porażenia nerwu twarzowego.
Jak psy zarażają się boreliozą?
Do zakażenia boreliozą dochodzi w ciągu 48. godzin od wkłucia kleszcza w skórę psa. W tym czasie patogenne bakterie zmieniają swoje białka powierzchniowe, a gdy zostaną rozpoznane przez komórki odpornościowe psa, dochodzi do stanu zapalnego. Jednocześnie ślina kleszcza zmienia reakcję układu odpornościowego, osłabiając odpowiedź komórkową i umożliwiając namnażanie się bakterii w skórze psa.
Gdy bakterie dostaną się do krwi, organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała, które pomagają w walce z zakażeniem. U psów z dobrze rozwiniętym układem odpornościowym pierwsze zakażenie zwykle nie wywołuje objawów. Te pojawiają się dopiero w przypadku kolejnego zakażenia albo osłabienia układu odpornościowego.
Bakterie boreliozy mają zdolność silnego przyczepiania się do różnych białek w organizmie, co ułatwia im rozprzestrzenianie się. Dodatkowo ich obecność pobudza organizm do intensywnej reakcji zapalnej, a odkładające się kompleksy odpornościowe mogą prowadzić do stanów zapalnych naczyń krwionośnych.
W efekcie borelioza może powodować zapalenie nerek, stawów, wątroby, skóry, a w rzadkich przypadkach także mięśnia sercowego.
Szukasz zdrowej karmy dla psa?
Sprawdź: Hipoalergiczna karma dla psa
Rozpoznanie boreliozy
W rozpoznaniu boreliozy u psa istotną rolę odgrywa znajomość sytuacji epizootycznej na danym terenie. W Polsce potwierdzono występowanie wszystkich trzech patogennych genogatunków, jednak u psów chorobę stwierdzono głównie w północno-zachodniej części kraju oraz na Lubelszczyźnie.
Zarówno wywiad, jak i obserwowalne objawy stanowią pierwszy krok we właściwym rozpoznaniu choroby. W przebiegu boreliozy nie stwierdza się jednak typowych zmian w badaniach hematologicznych i biochemicznych.
Jednym z narzędzi diagnostycznych jest test ELISA. Z uwagi na dosyć wolne narastanie przeciwciał w teście ELISA mogą być one wykryte dopiero po 4–6. tygodniach od zakażenia, a ich najwyższy poziom notuje się około 3 miesiące po infekcji. Z tego powodu test ELISA nie nadaje się do diagnozowania boreliozy na jej wczesnym etapie.
Skutecznym narzędziem w wykrywaniu boreliozy może być test PCR, który polega na namnażaniu fragmentów bakteryjnego DNA z tkanek zakażonego zwierzęcia. W pierwszym etapie wykrywa się DNA całego rodzaju Borrelia , a w drugim – konkretny gatunek patogenu.
Także ten test ma swoje słabe strony. Może dawać fałszywie ujemne wyniki, zwłaszcza gdy bakterie nie znajdują się we krwi, lecz w stawach lub układzie nerwowym. Fałszywie dodatnie wyniki mogą również wynikać z obecności niepatogennych krętków lub fragmentów DNA bakterii pozostałych po leczeniu antybiotykami.
Jak przebiega leczenie psa z boreliozy?
„Spośród antybioty ków stosowanych w leczeniu przyczyno wym boreliozy psów zalecane są doksycy klina w dawce 5–10 mg/kg m.c. doustnie, 1–2 razy dziennie, przez 4 tygodnie oraz amoksycylina w dawce 20 mg/kg m.c. do ustnie, 3 razy dziennie, przez 4 tygodnie. Antybiotyki te pomagają znieść objawy choroby, jednak najczęściej nie eliminują krętków z organizmu”1.
Ile kosztuje leczenie boreliozy u psa?
Najdroższa w leczeniu boreliozy u psa jest zwykle kuracja antybiotykami. Podawanie psu doksycyliny przez dwa tygodnie może kosztować nawet 1000 zł. Całkowity koszt powiększa cena badań diagnostycznych, a także intensywne leczenie, gdy pies przechodzi chorobę ciężko.
Czy można zaszczepić psa przeciwko boreliozie?
Szczepienie na boreliozę pozwala zapobiec zachorowaniu przez psa. Szczepienie polega na podaniu psu dwóch dawek preparatu w odstępie 3-5. tygodni. W celu utrzymania ochrony immunologicznej należy poddawać psa szczepieniom przypominającym w odstępach 1-rocznych.
Profilaktyka: Jak zabezpieczyć psa przeciwko boreliozie?
Podstawowym działaniem profilaktycznym pozostaje jednak całoroczna ochrona psa przed pasożytami zewnętrznymi. W tym celu, po konsultacji z lekarzem weterynarii, można zdecydować się na jedną z kilku form podania preparatów przeciwpasożytniczych.
Zarówno w sklepach zoologicznych, jak i w lecznicach weterynaryjnych dostępne są:
- Krople spot-on – nakrapia się je na skórę psa w okolicy karku, odgarniając sierść. Działają zwykle przez około miesiąc i są dobrym wyborem dla psów, które nie akceptują leków doustnych.
- Obroże przeciwkleszczowe – zapewniają długotrwałą ochronę, nawet przez 6–8 miesięcy. Aby były skuteczne, pies powinien nosić je przez cały czas, a nie tylko podczas spacerów.
- Tabletki na kleszcze i robaki – podaje się je doustnie, co jest wygodne dla psów o gęstej sierści. Działają od 1. do 3. miesięcy, w zależności od producenta.
Bibliografia
Ł. Adaszek, M. Kalinowski, J. Kutrzuba, J. Ziętek, S. Winiarczyk, Trudność w diagnostyce boreliozy u psów, „Życie weterynaryjne”, 2010/85(5), s. 414-417.
W. Zygner, Borelioza u psów , „Życie weterynaryjne”, 2008/83(10), s. 816-818.
1 Tamże, s. 818.