Choroby serca u psa
Choroby serca u psów to nie tylko problem starszych zwierzaków – mogą pojawić się w każdym wieku, a wiele z nich rozwija się po cichu, bez wyraźnych objawów.
Nieleczone lub zbyt późno wykryte schorzenia układu krążenia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji: przewlekłego kaszlu, omdleń, niewydolności serca, a nawet nagłej śmierci. Dlatego tak ważne jest, by opiekunowie potrafili rozpoznać pierwsze sygnały alarmowe i nie bagatelizowali nawet pozornie drobnych objawów.
W tym artykule opisaliśmy najczęściej występujące choroby serca u psów – zarówno te o podłożu nabytym, jak i wrodzonym.
SPIS TREŚCI
1. Jakie objawy wskazują na chorobę serca u psa?
2. Jakie są najczęstsze choroby serca u psów?
2.1. Kardiomiopatia rozstrzeniowa
2.2. Zwyrodnienie zastawki dwudzielnej
2.3. Zastoinowa niewydolność serca
3. Wrodzone choroby serca u psów
4. Leczenie chorób serca u psa
5. Dieta dla psa chorego na serce
6. FAQs
Data publikacji: 14 kwietnia 2025
Jakie objawy wskazują na chorobę serca u psa?
Źródło: https://pixabay.com/photos/dog-pitbull-bully-animal-pet-4252274/
Jednym z pierwszych objawów problemów z sercem może być nagła utrata chęci psa do zabawy i wszelkich innych aktywności ruchowych. Wynika to ze zmniejszonej tolerancji wysiłkowej. Taki objaw, towarzyszący m.in. niewydolności serca, może współwystępować z ochłodzeniem łapek, bladymi błonami śluzowymi oraz wzmożonym pragnieniem.
U psów z chorobami serca może pojawić się tzw. kaszel sercowy, który najczęściej występuje w nocy i nad ranem. Powstaje on w wyniku zalegania płynu w płucach, co jest skutkiem niewydolności lewej części serca.
Do innych objawów, które mogą wskazywać na chorobę serca, należą:
- trudności z oddychaniem (duszność),
- szybkie i nieregularne tętno,
- omdlenia lub chwilowe utraty przytomności,
- powiększony obrys brzucha (wodobrzusze),
- osłabienie i apatia,
- sinienie języka i dziąseł – zwłaszcza po wysiłku.
Objawy te mogą rozwijać się stopniowo lub pojawić się nagle – wszystko zależy od rodzaju i zaawansowania choroby. Dlatego każdy niepokojący sygnał warto skonsultować z lekarzem weterynarii, najlepiej kardiologiem.
Wczesne wykrycie choroby daje większe szanse na skuteczne leczenie i lepszą jakość życia psa.
🐛 Ciekawostka
U psa z zaawansowaną dirofilariozą może dojść do tzw. zespołu żyły głównej, który objawia się omdleniami, sinieniem języka, wodobrzuszem i nagłym zatrzymaniem krążenia.
Chorobę wywołuje nicień sercowy Dirofilaria immitis – pasożyt, który może osiągać nawet 30 cm długości i zagnieżdża się w prawej komorze serca oraz tętnicy płucnej.
Jakie są przyczyny chorób serca u psów?
Biorąc pod uwagę, że serce wykonuje dziennie ponad 100 000 uderzeń, można by założyć, że choroby serca dotyczą głównie starszych i geriatrycznych psów, a ich przyczyną są naturalne procesy starzenia. Fakty są jednak inne – starzenie może zwiększać ryzyko chorób serca, ale nie jest jedyną, a tym bardziej główną przyczyną problemów z tym narządem.
Choroby serca u psów mogą mieć podłoże genetyczne. Wrodzone schorzenia bywają typowe dla konkretnych ras – przykładem są kardiomiopatie u bokserów i dobermanów, a także wady zastawek u cavalier king charles spanieli. W takich przypadkach ryzyko choroby pojawia się już na etapie planowania miotu, dlatego odpowiedzialna hodowla odgrywa tu kluczową rolę.
Mimo wszystko ponad 80% chorób serca u psów ma charakter nabyty. Do najczęstszych należą zapalenia mięśnia sercowego, które mogą mieć tło zakaźne – wirusowe, bakteryjne, a nawet pierwotniacze – lub niezakaźne, np. jako skutek uboczny działania leków, toksyn czy chorób autoimmunologicznych.
Wpływ ma także środowisko, w jakim żyje pies. Jeśli zwierzę od szczenięcia karmione jest niedoborową dietą, w której brakuje metioniny i cysteiny (aminokwasów potrzebnych do syntezy tauryny), może to sprzyjać rozwojowi kardiomiopatii rozstrzeniowej.
Nadwaga i otyłość również mogą prowadzić do problemów z sercem. Nadprogramowe kilogramy zmuszają serce do intensywniejszej pracy, co z czasem może skutkować przerostem mięśnia sercowego, nadciśnieniem i niewydolnością krążenia. Dodatkowo otyłe psy często mniej się ruszają, co tylko pogłębia problem.
Rasy psów a najczęstsze choroby serca
| Choroba serca | Rasy szczególnie podatne |
|---|---|
| Zwyrodnieniowa choroba zastawki mitralnej (MMVD) | Cavalier King Charles Spaniel, Pudel miniaturowy, Shih Tzu, Chihuahua |
| Kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM) | Doberman, Bokser, Dog niemiecki, Golden retriever |
| Zespół wypadania zastawki mitralnej (MVP) | Cavalier King Charles Spaniel |
| Zwężenie tętnicy płucnej (PS) | Buldog angielski, Beagle, Samoyed |
| Podzastawkowe zwężenie aorty (SAS) | Nowofundland, Rottweiler, Golden retriever, Owczarek niemiecki |
Jakie są najczęstsze choroby serca u psów?
Wśród nabytych chorób serca szczególnie niebezpieczne dla psów są te, które prowadzą do upośledzenia kurczliwości oraz rozstrzeni serca. To właśnie one są najczęstszą przyczyną rozwoju niewydolności serca.
Najczęściej diagnozowanym schorzeniem tego typu jest kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM), która zazwyczaj dotyczy dużych ras psów – choć zdarzają się wyjątki, jak np. cocker spaniele. Często rozpoznaje się także zwyrodnienie zastawki dwudzielnej (MMVD) – to nabyta choroba, która najczęściej rozwija się u starszych psów małych ras.
Zarówno DCM, jak i MMVD mogą prowadzić do niewydolności serca u psów, jednak mechanizmy, które za tym stoją, są różne.
Kardiomiopatia rozstrzeniowa
Kardiomiopatia rozstrzeniowa to choroba serca psów, która polega na zmniejszeniu kurczliwości mięśnia sercowego. Często towarzyszą jej także zaburzenia rytmu serca. W wyniku pogarszającej się pracy skurczowej dochodzi do zmniejszenia pojemności minutowej serca, a co za tym idzie – postępuje rozstrzenie jam serca. Pisząc obrazowo: serce w tej chorobie staje się „workowate” – jego ściany się rozciągają, a pompowanie krwi staje się coraz mniej efektywne. W efekcie serce nie nadąża z dostarczaniem krwi do tkanek – rozwija się niewydolność skurczowa serca. Pojawiają się duszność, osłabienie, omdlenia, a z czasem także objawy związane z zastojem płynów w organizmie.
Zwyrodnienie zastawki dwudzielnej
Endokardioza zastawki dwudzielnej to choroba, w której dochodzi do zmian w strukturze zastawki, prowadzących do jej niedomykalności. To jedna z najczęściej diagnozowanych chorób serca, mogąca dotyczyć nawet 75% psów do 12. roku życia. Istotą choroby jest to, że płatki zastawki dwudzielnej ulegają zgrubieniu, odkształcają się i przestają prawidłowo domykać, przez co nie są już w stanie utrzymać jednokierunkowego przepływu krwi.
W momencie skurczu serca część krwi z lewej komory cofa się do lewego przedsionka, co prowadzi do wzrostu ciśnienia i rozciągnięcia tego fragmentu serca. W efekcie rozwija się niewydolność rozkurczowa i zastój w krążeniu płucnym – co często objawia się jako tzw. kaszel sercowy i duszność, szczególnie w nocy.
Zastoinowa niewydolność serca
Niewydolność serca to niezdolność tego narządu do przepompowywania takiej ilości krwi, która jest potrzebna psu do pokrycia zapotrzebowania metabolicznego organizmu oraz utrzymania odpowiedniego ciśnienia perfuzyjnego.
Zastoinowa niewydolność serca prowadzi do cofania się i zalegania krwi w naczyniach płucnych lub obwodowych.
Choroba ta może mieć różne przyczyny, jednak w literaturze weterynaryjnej najczęściej wskazuje się cztery główne mechanizmy prowadzące do rozwoju niewydolności:
• wzrost oporu obwodowego,
• wzrost wolemii,
• pierwotna niewydolność mięśnia sercowego,
• niewydolność serca o podłożu mechanicznym.
Wzrost oporu obwodowego może być spowodowany m.in. przez zwężenie lewego lub prawego ujścia tętniczego oraz przez nadciśnienie tętnicze. Wzrost wolemii może być wynikiem niedomykalności zastawek. Z kolei pierwotna niewydolność mięśnia sercowego najczęściej występuje u psów cierpiących na kardiomiopatię rozstrzeniową.
Wrodzone choroby serca u psów
Niektóre psy rodzą się już z wadami serca – to tzw. wrodzone choroby serca, które wynikają z nieprawidłowego rozwoju serca w życiu płodowym. Część z nich daje objawy już u szczenięcia, inne mogą zostać wykryte dopiero w wieku dorosłym, np. podczas rutynowego badania. Należą do nich m.in.:
- Przetrwały przewód tętniczy
- Podzastawkowe zwężenie aorty
- Zwężenie tętniczy płucnej
- Ubytki przegrody międzykomorowej
- Ubytki przegrody międzyprzedsionkowej
- Dysplazja zastawki dwudzielnej
- Dysplazja zastawki trójdzielnej
- Tetralogia Fallota
Leczenie chorób serca u psa
Jak pisał Lewis (1993), istnieje wiele metod oceny wydolności serca, ale nie ma tak czułego testu, jak zmęczenie pojawiające się po wysiłku. To właśnie ono jest pierwszym objawem, który powinien zwrócić uwagę opiekuna na stan zdrowia psa.
Problemy z sercem najczęściej wykrywane są podczas rutynowych wizyt u lekarza weterynarii. Szmery serca, kaszel sercowy, zaburzenia rytmu czy przytłumione tony serca zawsze wymagają rozszerzonej diagnostyki – najczęściej w postaci badania echa serca (USG), EKG oraz badań laboratoryjnych.
W przypadku chorób nabytych, które znajdują się na wczesnym etapie, pomocna może być zmiana nawyków spacerowych, farmakoterapia oraz zmiana diety – np. na karmę niskosodową lub wzbogaconą w składniki wspierające serce (tauryna, L-karnityna, kwasy omega-3).
Z kolei większość chorób wrodzonych wymaga zabiegów operacyjnych – często skomplikowanych, przeprowadzanych przez specjalistów kardiologów. W niektórych przypadkach możliwe jest jedynie leczenie objawowe, które ma na celu poprawę komfortu i jakości życia psa. Kluczowe znaczenie ma tu szybkie rozpoznanie problemu i regularna kontrola stanu zdrowia zwierzęcia.
🧰 Kiedy udać się z psem do lekarza?
Zgłoś się do specjalisty, jeśli zauważysz u psa:
- przewlekły kaszel, szczególnie w nocy
- szybkie męczenie się podczas spacerów
- omdlenia lub osłabienie
- siny język i dziąsła
Dieta dla psa chorego na serce
Opracowanie odpowiedniej diety dla psa z chorobą serca najlepiej powierzyć doświadczonemu dietetykowi lub lekarzowi weterynarii. Psy z problemami kardiologicznymi często mają trudności z prawidłową gospodarką sodem, co może negatywnie wpływać na pracę nerek. Dodatkowo niedobory L-karnityny sprzyjają osłabieniu pracy serca i zaburzeniom energetycznym, a brak magnezu może prowadzić do arytmii i innych zaburzeń rytmu serca.
W przebiegu chorób serca dochodzi też do wzrostu stresu oksydacyjnego, który obniża poziom naturalnych przeciwutleniaczy w organizmie. Dlatego warto wprowadzić suplementację witaminami E, A i C, które wspierają walkę z wolnymi rodnikami i chronią komórki serca przed uszkodzeniami.
U psów z niewydolnością serca często pojawia się spadek masy ciała – zarówno tłuszczowej, jak i mięśniowej. Te objawy są szczególnie częste u psów z kardiomiopatią rozstrzeniową, gdzie dodatkowo może dochodzić do utraty białek z moczem i pogorszonego ukrwienia przewodu pokarmowego.
Najważniejszym celem opiekuna psa z chorobą serca powinno być utrzymanie prawidłowej masy ciała – tak, aby uniknąć zarówno otyłości, jak i wyniszczenia. Balans jest tu kluczowy.
Szukasz zdrowej karmy dla psa?
Sprawdź: Monobiałkowa karma dla psa
FAQs
Jakie badania wykrywają choroby serca u psa?
Podstawowe badania u psów z podejrzeniem choroby serca to osłuchiwanie serca, RTG klatki piersiowej, EKG, echo serca oraz badania krwi (np. NT-proBNP).
Bibliografia
R. Nelson, C. Couto, Choroby wewnętrzne małych zwierząt, Tom. 1, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2009.
H. G. Niemand, P. F. Suter, Praktyka kliniczna: PSY, wyd. Galaktyka, Łódź 2003.