Cukrzyca u psa – objawy, przyczyny, leczenie
U psów występuje zwykle cukrzyca typu 1 – insulinozależna, która wymaga leczenia psa do końca jego życia. Jednak nawet podczas leczenia u psa mogą wystąpić powikłania, jak zaćma cukrzycowa. Przeczytaj, jak i czym leczyć psa z cukrzycą.
SPIS TREŚCI
1. Chora trzustka u psa a cukrzyca
2. Hiperglikemia u psa a cukrzyca
6. Rasy psów podatne na cukrzycę
8. Cukrzyca u psa – rozpoznanie
9. Jaki jest prawidłowy poziom cukru u psa?
9.1. Insulina dla psa
Data publikacji: 1 września 2023
Chora trzustka u psa a cukrzyca
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/golden-retriever-pies-trawa-u%C5%9Bmiech-1809044/
Cukrzyca u psa jest chorobą spowodowaną przez problemy z wewnątrzwydzielniczą częścią trzustki. W tej części trzustki znajdują się wysepki Langerhansa, które odpowiadają za wydzielanie hormonów insuliny oraz glukagonu, które wpływają na transport cukru we krwi do komórek ciała psa. Sama insulina stanowi bardzo ważny hormon, który odpowiada za rozkład węglowodanów do związków prostych, a także rozkład cukru.
Problemy z wewnątrzwydzielniczą częścią trzustki prowadzą do niewystarczającej produkcji insuliny, co z kolei prowadzi do nadmiernego poziomu glukozy we krwi.
Hiperglikemia u psa a cukrzyca
Hiperglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi przekracza 130 mg/dl. Objawy hiperglikemii u psów występują jednak dopiero wtedy, gdy przekroczony zostanie nerkowy próg wchłaniania zwrotnego glukozy, co ma miejsce na poziomie 180-220 mg/dl. Łagodna hiperglikemia może jednak występować u psów w ciągu 2 godzin po posiłku, zawierającym dużą ilość cukrów prostych.
Obecność glukozy w moczu psa powoduje diurezę osmotyczną, która prowadzi do poliurii i polidypsji. Najczęstszą przyczyną hiperglikemii u psów jest właśnie cukrzyca.
Cukrzyca typu 1 u psa
U psów występuje cukrzyca typu 1 – oznacza to, że organizm psa praktycznie w ogólnie nie produkuje insuliny, a choroba jest nieuleczalna, czyli insulina musi być podawana psu do końca życia. Mimo prawidłowego leczenia u psa mogą pojawić się powikłania, takie jak zaćma cukrzycowa, prowadząca do częściowej, a nawet całkowitej utraty wzroku.
Powikłania cukrzycy u psów
Wśród częstych powikłań cukrzycy u psów wystąpić może:
- Hipoglikemia jatrogenna
- Poliuria i polidypsja
- Zaćma cukrzycowa
- Zakażenie bakteryjne w przewodzie moczowym
- Zapalenie trzustki
- Kwasica ketonowa
- Stłuszczenie wątroby
Wśród rzadkich powikłań u psów cukrzyków wystąpić może:
- Biegunka cukrzycowa
- Martwicze zapalenie skóry
- Atonia żołądka
- Niewydolność zewnątrzwydzielniczej części trzustki
Przyczyny cukrzycy u psa
Podstawową przyczyną występowania cukrzycy u psów jest uszkodzenie wysepek Langerhansa w wewnątrzwydzielniczej części wątroby, gdyż to właśnie one odpowiadają za produkcję insuliny.
Zaburzenia funkcjonowania wysepek Langerhansa mogą być spowodowane stanem zapalnym bądź martwicą trzustki.
Podniesienie poziomu cukru we krwi może mieć jednak miejsce z innych przyczyn. Wpływ na funkcjonowanie wysepek Langerhansa mają również żeńskie hormony płciowe, dlatego podniesienie poziomu cukru we krwi może nastąpić u samic z cieczką, chorobami macicy, czy ciążą urojoną. Ogólnie cukrzyca występuje z tego powodu 2-4 razy częściej u samic niż u samców.
Do podniesienia poziomu cukru we krwi może również dojść w wyniku wstrząsu oraz zmian nowotworowych w gruczołach wewnętrznego wydzielania.
Mimo wszystko wśród głównych przyczyn cukrzycy wskazuje się nadwagę i otyłość, które wynikają z nieprawidłowej diety. Nie będzie zatem przesadą napisać, że w wielu przypadkach cukrzyca u psa jest spowodowana przez opiekuna zwierzęcia.
Rasy psów podatne na cukrzycę
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/zwierz%C4%99-ssak-bichon-frise-szczeniak-7741005/
Badania wykazały, że istnieje wiele ras psów, które mają genetyczną skłonność do zapadania na cukrzycę, tj.:
- Szpic wilczy
- Terier australijski
- Foksterier
- Cairn terier
- Yorkshire terier
- Sznaucer miniaturowy
- Sznaucer średni
- Pudel miniaturowy
- Pudel toy
- Bichon frise
- Samoyed
- Lhasa apso
W przeciwieństwie do kotów, u psów występuje najczęściej cukrzyca typu 1 – insulinozależna. Często na cukrzycę zapadają psy w wieku 4-14 lat, ale najczęściej między 7. a 9. rokiem życia.
Dane zebrane podczas wywiadów, dają spójny obraz objawów, które występują klasycznie u chorych psów:
- Wzmożone pragnienie
- Wielomocz
- Wilczy apetyt
- Spadek masy ciała
W przypadku zignorowania klasycznych objawów cukrzycy z czasem mogą pojawić się objawy ogólnoustrojowe cukrzycy:
- Nasilona ketoza
- Kwasica metaboliczna
U psów z długotrwałą i nieleczoną cukrzycą może dojść do przesuszenia, przerzedzenia, matowienia i łamliwości włosów, łuszczenia skóry, stłuszczenia i powiększenia wątroby, zaćmy cukrzycowej.
Cukrzyca u psa – rozpoznanie
W przypadku szybkiego rozpoznania wysokiej zawartości cukru we krwi przydatny może być glukometr dla psa.
Prawidłowe rozpoznanie dokonuje się jednak poprzez ocenę występowania objawów klinicznych, o których mowa była wyżej. Równoczesne do wysokiego poziomu cukru, rozpoznanie ciał ketonowych w moczu, potwierdza zwykle cukrzycową kwasicę ketonową.
Kluczowe jest stwierdzenie jednoczesnego występowania hiperglikemii i cukromoczu.
Po rozpoznaniu cukrzycy należy przeprowadzić podstawowe badania w celu wykrycia chorób, które mogą powodować nietolerancję węglowodanów lub być jej skutkiem: morfologia krwi, badanie biochemiczne osocza, pomiar aktywności trypsyny w surowicy, badanie ogólne moczu z badaniem bakteriologicznym.
U suk niesterylizowanych z potwierdzoną cukrzycą należy wykonać badanie poziomu progesteronu we krwi.
Warto również wykonać u psów z cukrzycą USG jamy brzusznej, by ocenić trzustkę pod kątem zapalenia, przerostu nadnerczy, nieprawidłowości wątroby i układu moczowego, a u suk możliwość występowania ropnego zapalenia macicy.
Jaki jest prawidłowy poziom cukru u psa?
Prawidłowy poziom cukru we krwi u psa powinien wynosić między 70 a 130 mg/dl. Wzorcowo powinno to być 100 ml/dl.
Cukrzyca u psa leczenie
Głównym celem leczenia cukrzycy u psa jest wyeliminowanie objawów, które prowadzą do hiperglikemii i cukromoczu. Leczenie to jest formą zobowiązania opiekuna do podawania psu insuliny przez całe życie zwierzęcia.
Jednym z częstych błędów popełnianych przez opiekunów psów z cukrzycą jest podawanie wyższej dawki insuliny, co może prowadzić do hipoglikemii.
Zbyt duża dawka insuliny jest groźniejsza od podania niewystarczającej dawki. Przedawkowanie insuliny może doprowadzić do wstrząsu hipoglikemicznego i śmierci psa.
By uniknąć takiej sytuacji insulinę należy podawać zwykle zaraz po karmieniu psa.
Insulina dla psa
Lekiem pierwszego wyboru w Polsce jest insulina o pośrednim czasie działania. W celu uniknięcia słabszego działania insuliny z powodu krążących przeciwciał przeciwinsulinowych można stosować rekombinowaną insulinę ludzką. Zwykle zaleca się rozpoczęcia leczenia psa insuliną Lente lub NPH - 2 razy dziennie w dawce 0,25 j./kg m.c.
Hipoglikemia u psa
Hipoglikemia to stan, w którym poziom cukru we krwi psa spadł poniżej 60 mg/dl. Do hipoglikemii dochodzi na skutek nadmiernego zużywania glukozy przez komórki organizmu np. gdy poziom insuliny jest zbyt wysoki. Gdy pies otrzyma zbyt dużą dawką insuliny może dojść do hipoglikemii jatrogennej. W przypadku wystąpienia hipoglikemii u psa należy przerwać leczenie insuliną do czasu nawrotu hiperglikemii i cukromoczu. Modyfikacja dawki insuliny jest ustalana indywidualnie i powinna opierać się na zasadzie, że zaczyna się podawanie dawki zmniejszonej o 25-50%, a następnie stopniowo się ją dopasowuje w zależności od reakcji klinicznej i wyników badań psa.
Jak karmić psa z cukrzycą
W leczeniu cukrzycy u psa niezwykle ważne jest skorygowanie diety i nawyków żywieniowych pupila, leczenie otyłości i jej zapobieganie poprzez przestrzeganie godzin karmienia, zawartości kalorii w pokarmie oraz wzbogacanie diety, w celu zmniejszenia poposiłkowego wzrostu poziomu glukozy we krwi.
Karmy zawierające zwiększoną ilość włókna pokarmowego są skuteczniejsze w leczeniu otyłości i kontrolowaniu poziomu cukru we krwi, gdyż włókno spowalnia wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego. Badania przeprowadzone na psach dowiodły, że lepszą kontrolę nad poziomem cukru we krwi dają włókna nierozpuszczalne (np. lignina, celuloza), które zawiera większość komercyjnych karm dla psów. Najbardziej skuteczne są karmy zawierające 12% lub więcej włókna nierozpuszczalnego.
Przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu karmy ze zwiększoną ilością włókna nierozpuszczalnego należy rozważyć podatność psa na powikłania, wynikające z jej podawania, wśród częstych skutków wskazuje się na:
- Nadmierną liczbę wypróżnień
- Zaparcia u psa
- Twarde stolce
- Hipoglikemię, która pojawia się 1-2 tygodnie po wprowadzeniu większej ilości włókna
- Niechęć do jedzenia takiej karmy
Rozwiązaniem na zatwardzenia może być dodawanie do karmy dyni, a w przypadku gdy problem stanowi smak nowej karmy można przestawić psa na dietę o małej zawartości włókna, a następnie stopniowo na dietę o dużej zawartości włókna.
Pośrednim rozwiązaniem może być stosowanie karm, które zawierając włókna rozpuszczalne i nierozpuszczalne.
Psom wychudzonym nie należy podawać karmy z dużą ilością włókna pokarmowego, gdyż jest ona mniej kaloryczna, co może doprowadzić do dalszego zmniejszenia masy ciała psa. By odbudować masę ciała u chudych psów należy na nowo określić dawkę insuliny, dostosowaną do wysokokalorycznej karmy. Po osiągnięciu prawidłowej wagi psa można zacząć stopniowo wprowadzać karmę ze zwiększoną zawartością włókna pokarmowego.
Szukasz karmy z mniejszą zawartością tłuszczy i kalorii?
Sprawdź: Naturalna i lekkostrawna karma dla psa
Aktywność psa z cukrzycą
U psów z cukrzycą bardzo ważna jest aktywność, która pozwala zmniejszyć masę ciała, a także zmniejszyć oporność na insulinę powodowaną otyłością. Zwiększony przepływ krwi u psów aktywnych powoduje również lepsze uwalnianie insuliny z miejsca iniekcji.
Dzienny plan ćwiczeń powinien uwzględniać niewyczerpujące aktywności o tej samej porze dnia.
Bibliografia
L. Wolf Friedl, Co dolega mojemu psu?, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1997.
R. W. Nelson, C. G. Couto, Choroby wewnętrzne małych zwierząt, wyd. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009.