Probiotyki dla psa – rodzaje, funkcje w organizmie, działanie
Probiotyki, jak i ich produkty - postbiotyki są niezwykle ważne, ponieważ wykazują działanie wspierające dla funkcjonowania organizmu. By probiotyki mogły prawidłowo funkcjonować potrzebują pożywienia, którym są prebiotyki – składniki najlepszych karm dla psów.
SPIS TREŚCI
1. Mikrobiota i mikrobiom w organizmie psa
1.1. Funkcje mikrobioty w organizmie psa
1.2. Dlaczego mikrobiota jest taka ważna?
2. Probiotyki dla psa – co oznacza to pojęcie?
2.1. Dlaczego probiotyki są potrzebne w diecie psa?
3. Jaki mechanizm kieruje działaniem probiotyków
4. W jaki sposób klasyfikuje się probiotyki
5. Najczęściej stosowane probiotyki dla psa
6. Probiotyki i prebiotyki dla psa
7. Kiedy podawać psu probiotyki?
8. Kiedy podawać psu prebiotyki?
9. Jak długo podawać psu probiotyki?
10. Probiotyk dla psa a postbiotyk
11. Probiotyk czy synbiotyk – który wybrać?
12. Czy probiotyki dla psów można podawać w karmie?
13. Czy można podawać psu ludzkie probiotyki?
Data publikacji: 10 sierpnia 2023
Mikrobiota i mikrobiom w organizmie psa
Mikrobiota to wszystkie drobnoustroje, w tym: bakterie, eukariota i wirusy, które zasiedlają przede wszystkim przewód pokarmowy psa. Z kolei mikrobiom oznacza geny należące do mikrobioty.
Mikrobiota jelitowa, bądź też flora bakteryjna jelit, to przede wszystkim bakterie beztlenowe, których w jelicie mogą być tysiące gatunków. Najważniejsze z nich należą do rodzaju Bacteroides, Clostridium Lactobacillus i Streptococcus. Należy jednak wiedzieć, że skład jakościowy i ilościowy mikrobioty jest zmienny i zależy przede wszystkim od diety psa.
Generalnie rzecz biorąc w układzie pokarmowy występuje ponad 10 razy więcej bakterii, niż pies ma komórek w swoim organizmie. Biliony drobnoustrojów, zamieszkujących ściany jelita grubego, traktowane są niekiedy jako osobny narząd, gdyż to właśnie one odpowiadają za fermentację składników, które nie zostały strawione w żołądku i jelicie cienkim psa.
Flora bakteryjna jelita grubego odpowiada za syntezę niektórych witamin, obecne bakterie hamują rozwój szkodliwych patogenów, a także chronią organizm psa przed szkodliwymi substancjami – wszystko to sprawia, że mikrobiota odpowiada w dużej mierze za odporność psa.
Funkcje mikrobioty w organizmie psa
Wśród bardziej szczegółowych funkcji, za jakie odpowiadają dobroczynne bakterie, wymienia się zwykle:
- Syntezę kwasów tłuszczowych
- Udział w przetwarzaniu azotu
- Syntezę takich witamin, jak K, B7, B9 i B12
- Wytwarzanie neuroprzekaźników
- Obniżanie poziomu pH w przewodzie pokarmowym
- Modyfikowanie metabolizmu kwasów żółciowych
Od stanu flory jelitowej zależy również:
- Przyswajanie składników odżywczych do organizmu
- Podatność na alergie pokarmowe
- Skłonność do nietolerancji pokarmowych u psa
- Podatność na cukrzycę
- Możliwość wystąpienia chorób serca
- Obciążenie wątroby toksynami
Dlaczego mikrobiota jest taka ważna?
W przewodzie pokarmowym psa, poza bakteriami o działaniu korzystnym dla organizmu, występują również bakterie o potencjale chorobotwórczym, które mogą działać na organizm psa negatywnie, gdy zaistnieją określone warunki oraz bakterie patogenne, których pojawienie się zawsze ma negatywny wpływ na zdrowie psa.
W przypadku zbyt dużej liczby bakterii patogennych dochodzi do zaburzenia równowagi flory jelitowej. Sprzyjać temu może np.:
- Permanentnie występujący stres u psa
- Długotrwałe stosowanie antybiotyków
- Starzenie się psa
- Częsta zmiana diety
- Choroba zapalna jelit
- Biegunki wirusowe
W takich przypadkach koniecznym wydaje się wsparcie mikrobioty poprzez podawanie dedykowanych dla psów probiotyków.
Probiotyki dla psa – co oznacza to pojęcie?
Źródło: pixabay.com/pl/photos/pies-jack-russel-terier-terier-pysk-7417233/
Pierwszy raz termin probiotyk został użyty już w 1954 roku, jednak od tego czasu definicja ta była wielokrotnie modyfikowana, a obecnie zaaprobowana została wprowadzona przez ekspertów FAO i WHO w 2002 roku. Według niej probiotyki to „żywe szczepy ściśle wybranych mikroorganizmów, które przy podawaniu w odpowiednich ilościach wykazują korzyść zdrowotną u gospodarza”.
Poza tym probiotyki to prawdopodobnie jedne z najłagodniejszych i najpotrzebniejszych suplementów, które można podawać psu przez całe życie, dla jego korzyści.
Dlaczego probiotyki są potrzebne w diecie psa?
Mimo, że bakterie kojarzą się zwykle z infekcjami, to probiotyki wykazują działanie wspierające dla organizmu psa. By lepiej zrozumieć w czym tkwi tajemnica ich działania, należy wiedzieć, jak działa układ pokarmowy psa. Składa się on kolejno z: jamy ustnej, przełyku, żołądka, trzustki, pęcherzyka żółciowego, dwunastnicy, jelita czczego, krętego, ślepego, grubego i odbytnicy. Ten układ tkanek i organów odpowiada za zdolność do wchłaniania i przyswajania składników odżywczych oraz pozbywania się toksyn. Kluczową rolę w jego działaniu odgrywają bakterie.
Probiotyki w odpowiednich warunkach mogą:
- Hamować rozwój bakterii chorobotwórczych: Clostridium perfringens, Campylobacter jejuni, Salmonella enteritidis, Escherichia coli
- Wspierać trawienie i przyswajanie składników odżywczych z pokarmu
- Zapobiegać biegunce u psa
- Minimalizować ryzyko wystąpienia zaparć
- Minimalizować ryzyko wystąpienia stanów zapalnych
- Wspierać funkcjonowanie układu odpornościowego
Szukasz zdrowej karmy dla psa?
Sprawdź: Monobiałkowe karmy dla psów - naturalne, wysokojakościowe
Jaki mechanizm kieruje działaniem probiotyków
Korzystne działanie probiotyków może bazować na czterech mechanizmach.
- Probiotyki są antagonistami mikroorganizmów patogennych, dzięki produkcji substancji przeciwdrobnoustrojowych.
- Probiotyki współzawodniczą z patogenami o adhezję nabłonka i składniki odżywcze.
Pierwsze dwa mechanizmy mają związek ze zdolnością interakcji probiotyków z innymi mikroorganizmami. Bakterie probiotyczne przylegają do komórek nabłonka przewodu pokarmowego, blokując jednocześnie miejsce dla patogennych mikroorganizmów. Ich obecność może dodatkowo wyzwalać mechanizmy odpornościowe. Ponadto probiotyki mają zdolność do produkowania postbiotyków, które mogą hamować namnażanie się patogenów, modyfikować tempo wzrostu mikroorganizmów oraz wpływać bezpośrednio na przewód pokarmowy gospodarza. Takimi substancjami są np. tryptofan oraz krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe.
Celem konkurencji probiotyków o składniki odżywcze może być np. żelazo, którego potrzebują niemal wszystkie bakterie.
3. Probiotyki bazują na mechanizmach immunomodulacyjnych.
Jest to zdolność bakterii, znajdujących się w przewodzie pokarmowym, do pobudzania/przyłączania się do specyficznych receptorów znajdujących się na powierzchni komórek nabłonka. Pobudzenie receptorów z rodziny TLR jest odbierane przez organizm jako sygnał obecności obcych mikroorganizmów, co prowadzi do reakcji immunologicznej.
4. Probiotyki hamują produkcję toksyn bakteryjnych.
Mechanizm ten polega na inaktywacji toksyn i pomocy w ich usuwaniu z organizmu. Nie wszystkie probiotyki wykazują jednak zdolność do metabolizowania mikotoksyn, gdyż ma to związek z cechą konkretnego szczepu.
W jaki sposób klasyfikuje się probiotyki
Probiotyki obejmują wiele różnych rodzajów drobnoustrojów, klasyfikowanych według rodzaju, gatunku i szczepu. Przykładem może być Lactobacillus rhamnosus GG, gdzie:
- rodzaj to Lactobacillus
- gatunek to rhamnosus
- szczep to GG
Pełna nazwa jest niezbędna do identyfikacji probiotyku, a co za tym idzie jego ewentualnych korzyści zdrowotnych i bezpieczeństwa podawania.
Najczęściej stosowane probiotyki dla psa
Źródło: pixabay.com/pl/photos/border-collie-kollia-pies-6391794/
Przepisy prawa traktują preparaty zawierające bakterie probiotycze dla psów tak samo, jak mieszanki paszowe uzupełniające, są to zatem karmy dla zwierząt, jednak w komercyjnym żargonie określane są jako suplementy.
Ustalenie to powoduje, że każdy szczep probiotyków jest traktowany dokładnie tak samo, jak dodatek paszowy lub surowiec paszowy i aby mógł być legalnie stosowany dla psów i sprzedawany musi zostać wpisany na listę dodatków paszowych, prowadzoną przez EFSA. Jak łatwo się domyślić, wpisanie takiego szczepu na listę trwa długo i jest bardzo kosztowne, dlatego liczba zarejestrowanych probiotyków dla psów jest bardzo krótka.
Preparaty priobiotyczne zawierają najczęściej:
- pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus acidophilus, L casei, L. rhamnosus);
- bifidobakterie (Bifidobacterium thermophilum, B. bifidum)
- enterokokii (Enterococcus faecium, E. faecalis)
i mogą być sprzedawane w postaci kapsułek, past, płynów lub proszku.
Dobrej jakości probiotyki powinny zawierać w jednej dawce miliardy jednostek tworzących kolonię. Z uwagi na to, że probiotyki mają bardzo ograniczoną zdolność do przetrwania w układzie pokarmowym, po zaprzestaniu ich podawania nie będą one utrzymywały się w organizmie psa.
Niektóre suplementy probiotyczne powinny być ponadto przechowywane w lodówce po otwarciu.
Niektóre preparaty probiotyczne łączone są z prebiotykami.
Probiotyki i prebiotyki dla psa
Każda bakteria – również probiotyki - potrzebuje do życia pokarmu. Prebiotyki to składniki pokarmowe, które nie są trawione w organizmie i dzięki temu stanowią pokarm dla bakterii zasiedlających jelita.
Najpopularniejsze prebiotyki to fruktooligosacharydy (FOS) i mannanoligosacharydy (MOS).
Kiedy podawać psu probiotyki?
Probiotyki mogą być podawane każdemu psu, a ich obecność wskazana jest, by:
- wesprzeć organizm psa w czasie biegunek, zaparć bądź wzdęć;
- zmniejszyć przykre objawy reakcji alergicznych bądź nietolerancji pokarmowych;
- wesprzeć psa w czasie obniżonej odporności;
- zminimalizować negatywne skutki uboczne, podczas odrobaczania szczeniaka bądź dorosłego psa.
Kiedy podawać psu prebiotyki?
Podobnie, jak w przypadku probiotyków preparaty te mogą być podawane niemal każdemu psu, są jednak szczególnie wskazane dla:
- psów w czasie antybiotykoterapii;
- psów, które odczuwają silny i przedłużający się stres;
- psów, które cierpią na chorobę zapalną jelit;
- psów starszych – geriatrycznych o osłabionym układzie odpornościowym;
- psów z cukrzycą;
- psów cierpiących na stan zapalny trzustki.
Jak długo podawać psu probiotyki?
W literaturze trudno znaleźć zalecenia co do profilaktycznego stosowania probiotyków. Wiadomo jednak, że probiotyki, po zaprzestaniu podawania nie są w stanie utrzymać się w przewodzie pokarmowym psa. Czas potrzebny im na skolonizowanie jelit to 2-3 dni. W przypadku stymulacji układu odpornościowego wymagany czas podawania może wynosić od kilku tygodniu do kilku miesięcy.
Probiotyk dla psa a postbiotyk
Według najnowszych badań, na funkcję nabłonka oraz szlaki sygnałowe wpływ mogą mieć postbiotyki – substancje produkowane przez bakterie probiotyczne. Są to nieożywione składniki bakteryjne, które wykazują aktywność biologiczną w organizmie psa. Postbiotykami są: bakteriocyny, kwasy organiczne, etanol, diacetyl, acetaldehyd i nadtlenek wodoru – są one nietoksyczne i niepatogenne.
Probiotyk czy synbiotyk – który wybrać?
Synbiotyk łączy w sobie probiotyki i prebiotyki, dlatego zalecane jest podawanie właśnie takich suplementów, gdyż dają one optymalne wsparcie dla bakterii probiotycznych.
Czy probiotyki dla psów można podawać w karmie?
Źródło: Empire PetFood
Probiotyki mogą być dodawane do karm jednak w sklepach zoologicznych pojawiły się karmy, które zawierają w swoim składzie zarówno probiotyki, jak i prebiotyki. Dzięki temu nie trzeba wydawać dodatkowych pieniędzy na suplement, nie trzeba również martwić się o dawkowanie, co wydaje się łatwiejsze dla opiekuna psa.
Czy można podawać psu ludzkie probiotyki?
Lekarze weterynarii nie polecają zwykle podawania ludzkich probiotyków dla psów, gdyż nie ma do końca pewności, czy ludzki suplement będzie miał te same właściwości w organizmie psa. Dla psów warto zatem stosować te szczepy, które zostały wpisane na listę EFSA.
Poza tym probiotyki dla psów, dostępne w sklepach zoologicznych, nie są obecnie droższe od produktów przeznaczonych dla ludzi.
Bibliografia
G. Richter, Księga zdrowia psa i kota. Zintegrowana opieka i żywienie , Wyd. Galaktyka, Łódź 2018.
M. Jank, J. Wilczak, A. Kurosad, Probiotyki – potrzeba wymagająca ostrożności, w: J. Wilczak (red.), O żywieniu twojego psa. Praktycznie, Wyd. Dog and Sport, Warszawa 2022.