Skręt żołądka u psa – wszystko co musisz wiedzieć

Skręt żołądka i towarzyszące mu rozszerzenie to choroba, która nieleczona w zasadzie zawsze prowadzi do śmierci psa. Rasy szczególnie narażone to psy duże i olbrzymie, a także o głębokiej i wąskiej klatce piersiowej. Mimo wszystko nie ma reguły, a choroba ta może wystąpić nawet u mniejszych psów. By nie dopuścić do przykrego zakończenia warto wiedzieć, jakie są jej objawy oraz możliwe przyczyny, a także, jak teoretycznie można zminimalizować ryzyko wystąpienia tego problemu u swojego psa.

SPIS TREŚCI

1. Anatomia i fizjologia psiego żołądka

2. Czym jest skręt żołądka u psa?

3. Przyczyny skrętu żołądka

4. Objawy skrętu żołądka u psa

5. Diagnostyka i leczenie

6. Koszty operacji i leczenia pooperacyjnego

7. Jak zapobiegać skrętowi żołądka?

8. Podsumowanie

9. Pytania czytelników

Data publikacji: 2 kwietnia 2024

Anatomia i fizjologia psiego żołądka

Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/pies-szczeniak-smutny-uroczy-4432586/

Żołądek psa to worek mięśniowy, który znajduje się w jamie brzusznej. Stanowi część układu pokarmowego, zlokalizowaną pomiędzy przełykiem a początkiem dwunastnicy. Wielkość żołądka zależy od wielkości rasy psa.

W jego strukturze wyróżnia się kilka warstwa:

• Ścianę śluzową (wnętrze)
• Błonę mięśniową (środek)
• Błonę surowiczą (zewnątrz)

Żołądek pełni kluczową rolę w trawieniu, gdyż to w nim znajdują się kwas solny oraz enzymy trawienne, które pomagają w rozkładaniu białek. Dodatkowo w żołądku znajduje się śluz, który chroni go przed samotrawieniem.

Żołądek psa charakteryzuje się dużą rozciągliwością, co umożliwia zwierzęciu przyjęcie dużych porcji jedzenia w krótkim czasie. Jednocześnie jego większa ruchomość powoduje, że rośnie również ryzyko skrętu żołądka.

Ciekawostka

Zdolność do przyjęcia dużej ilości pokarmu, w krótkim czasie ma kluczowe znaczenie dla przetrwania w środowisku naturalnym – w ten sposób swój pokarm przyswajają np. wilki.

Czym jest skręt żołądka u psa?

Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/pies-by%C4%87-lojalnym-wobec-zwierz%C4%99-4528909/

Skręt żołądka u psa (GDV - Gastric Dilatation Volvulus) to śmiertelnie niebezpieczna sytuacja, w której żołądek obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara o 180-270 stopni. Skręcenie polega na obróceniu żołądka wzdłuż własnej osi w stronę lewej ściany jamy brzusznej, co prowadzi do gromadzenia się w nim gazów i płynów. W następstwie tej zmiany może również dojść do zastoju żylnego.

Skręcony żołądek ciągnie również krezkę i więzadła żołądka, co może wywołać skręt śledziony i niedokrwienie innych narządów jamy brzusznej psa.

Czym jest rozszerzenie żołądka u psa?

Ostre rozszerzenie żołądka ma miejsce wtedy, gdy dochodzi w nim do silnego zgazowania, co zwiększa jego rozmiar i prowadzi do ucisku innych sąsiednich narządów wewnętrznych.

W rozszerzonym żołądku znajdują się płyny, gazy, powietrze, pokarm oraz przesięk, wynikający z zastoju żylnego. Silnie rozszerzony żołądek może również ulec skrętowi.

Co jest pierwsze: skręt czy rozszerzenie żołądka?

Nie sposób udzielić jednej poprawnej odpowiedzi. Specjaliści podkreślają, że zarówno rozszerzenie może doprowadzić do skrętu, jak i skręt wywołuje rozszerzenie. Z opinii lekarzy weterynarii wynika, że mają oni zwykle do czynienia z sytuacją, w której najpierw dochodzi do ostrego rozszerzenia żołądka, co przyczynia się do jego skrętu.

Przyczyny skrętu żołądka

Specjaliści podkreślają, że nie udało się do tej pory ustalić jednoznacznie, jakie są przyczyny skrętu żołądka u psa. Wiadomo, że obejmują one zaburzenia motoryki żołądka i jest tych przyczyn wiele:

• Psy ras dużych i olbrzymich są szczególnie narażone na wystąpienie tego problemu: bernardyn, berneński pies pasterski, nowofundland etc.
• Psy które mają specyficzną budowę klatki piersiowej – wąska i bardzo głęboka, jak seter irlandzki
• Spożywanie dużych ilości powietrza, podczas jedzenia – sporne pozostaje tutaj podawanie psu pokarmu z miski na podwyższeniu. Kiedyś było to polecane, obecnie w literaturze wskazywane jest, że jednak zwiększa to ryzyko

Wśród innych czynników prowadzących do skrętu żołądka specjaliści wymieniają m.in.:

• Silny stres
• Przekarmienie
• Karmienie psa raz dziennie jedną dużą porcją
• Zbyt intensywny wysiłek fizyczny po jedzeniu
• Podeszły wiek

Rasy narażone na skręt żołądka

Specjaliści, którzy na co dzień zajmują się ratowaniem psów ze skrętem żołądka, sporządzili całkiem długą listę ras, które najczęściej borykają się z tym problemem, a są to:

• Dogi niemieckie
• Bernardyny
• Berneńskie psy pasterskie
• Wyżły weimarskie
• Boksery
• Gordon setery
• Owczarki niemieckie
• Mastify
• Bulmastify
• Dobermany
• Leonbergery

Objawy skrętu żołądka u psa

Psy, u których rozpoczyna się skręt żołądka są zwykle niespokojne, ślinią się, zaczynają dyszeć, gdyż zwiększa się ból brzucha, miewają mdłości i usiłują zwymiotować.

U psów z tą dolegliwością zwiększa się obrys brzucha, gdyż dochodzi do jego rozszerzenia. Wraz z nim zwiększa się nacisk na organy wewnętrzne, uciskane są również naczynia krwionośne, co prowadzi do duszności i spadku tętna. 

Objawy te postępują zwykle bardzo szybko, jednak nie są one specyficzne dla rozszerzenia i skrętu żołądka. Prawidłową diagnozę może postawić tylko i wyłącznie lekarz weterynarii po przeprowadzeniu szeregu badań.

Warto również wskazać, że w stadium agonalnym skrętu żołądka pies nie jest już w stanie chodzić, a jedynie leży na boku, dyszenie jest słabnące, pies może tracić przytomność, kończyny stają się zimne, pojawia się spadek ciśnienia krwi, arytmia serca, aż finalnie dochodzi do zatrzymania pracy serca i śmierci psa.

Diagnostyka i leczenie

Nie ma żadnych domowych sposobów, które można byłoby zastosować, by spowolnić rozwój tej choroby. Jedyne co może zrobić opiekun, to jak najszybciej przewieźć psa do kliniki. W międzyczasie nie należy podawać psu niczego do jedzenia i picia.

Jeżeli stan psa na to pozawala to lekarz poza wywiadem, zleci szybkie RTG, aby potwierdzić lub wykluczyć rozszerzenie i skręt żołądka. W przypadku, gdy pies jest już w fazie wstrząsu konieczne będzie ustabilizowanie zwierzęcia.

Na RTG brzuch psa z rozszerzeniem wygląda, jak jedna duża zgazowana kula. W przypadku skrętu żołądka widoczne są dwie kule, gdyż żołądek jest przedzielony.

Zadaniem lekarza będzie zatem leczenie objawów wstrząsu i przygotowanie psa do dekompresji żołądka lub repozycji. U psa należy zbadać też stężenie elektrolitów w surowicy oraz stan równowagi kwasowo-zasadowej.

Leczenie rozszerzenia żołądka

U psów z rozszerzeniem żołądka głównym celem będzie dekompresja, po której brzuch przepłukuje się ciepłą wodą. Jeżeli nie można wprowadzić sondy ustno-żołądkowej (nie można tego robić na siłę, by nie przerwać dolnej części przełyku), to dekompresję wykonuje się poprzez wprowadzenie dużej igły na lewym boku za ostatnim żebrem.

Leczenie skrętu żołądka

W przypadku psów cierpiących na skręt żołądka, standardowym postępowaniem jest przeprowadzenie operacji chirurgicznej. Celem zabiegu jest przywrócenie żołądka do jego prawidłowego położenia, a następnie wykonanie gastropeksji - procedury mającej na celu zapobieganie kolejnym przypadkom skrętu. Jeśli w trakcie operacji stwierdzi się obecność martwiczych obszarów ścian żołądka, należy je usunąć. Chociaż ten zabieg skutecznie zapobiega przyszłym skrętom żołądka, nie eliminuje ryzyka jego rozszerzenia.

Koszty operacji i leczenia pooperacyjnego

Cena operacji skrętu żołądka zależy od wielkości psa, złożoności przypadku oraz renomy kliniki, w której wykonywana jest procedura. Zwykle koszt samej operacji wynosi od 1000 do 2000 zł, do czego należy dodatkowo doliczyć koszty opieki pooperacyjnej – średnio 200 zł za dobę pobytu psa w klinice.

Jak zapobiegać skrętowi żołądka?

Niestety nie ma jednego sprawdzonego sposobu, który zawsze uchroni psa przed rozszerzeniem i skrętem żołądka. W przypadku skrętu żołądka psy ras predysponowanych do tej przypadłości mogą przejść, wspomniany wcześniej, zabieg gastropeksji, który polega na chirurgicznym przymocowaniu fragmentu ściany żołądka do ściany jamy brzusznej, co ma na celu zapobieganie obracaniu się żołądka. Zabieg ten przeprowadza się zwykle u psów, które osiągnęły już finalną wagę i można go połączyć z zabiegiem kastracji.

W celu zmniejszenia ryzyka rozszerzenia żołądka wskazane jest ograniczenie wysiłku na 2 godziny przed i po jedzeniu. Karmienie mniejszymi porcjami rozmiękczonego pokarmu również może być pomocne – niestety w żadnym z tych przypadków nie ma gwarancji, że i tak nie dojdzie do rozszerzenia żołądka.

• Intuicyjnie można również stosować lekkostrawne karmy, które nie powodują wzdęć u psa.
• Przezornie można również karmić psa z miski spowalniającej jedzenie.
• Warto unikać sytuacji, w których duży pies przewraca się na grzbiet i wykonuje w tej pozycji szereg ruchów.

Podsumowanie

Skręt żołądka jest stanem, który może wystąpić u każdej rasy psów, ale szczególnie narażone są duże rasy z głęboką klatką piersiową. Dlatego bardzo ważna jest wczesna edukacja opiekunów psów, a dostrzeżenie wskazanych w artykule objawów powinno skutkować natychmiastową wizytą u lekarza weterynarii.

Pytania czytelników

Jak długo trwa skręt żołądka u psa?

Zapewne martwisz się, czy w przypadku pojawienia się objawów skrętu żołądka zdążysz ze swoim psem dotrzeć do lekarza weterynarii? Niestety na to pytanie nie ma jednej właściwej odpowiedzi. Skręt żołądka trwa zasadniczo aż do śmierci psa. Granica, po której rokowania są bardzo złe to ok. 5 godzin. W literaturze podaje się jednak, że zgony następują zwykle w ciągu 6-12 godzin, zatem zwlekanie z przewiezieniem psa do lekarza nie powinno mieć miejsca.

Od czego pies może dostać skrętu żołądka?

Wśród możliwych przyczyn tej choroby specjaliści wskazuję m.in. jednorazowe spożywanie dużych ilości pokarmu; zagazowującą żołądek dietę – słabostrawną; głęboką i wąską klatkę piersiową u niektórych ras psów; aktywność fizyczną przed i po jedzeniu; czynniki genetyczne; wysoki stres.

Czy pies wymiotuje przy skręcie żołądka?

Tak, jednym z objawów skrętu żołądka są nudności i odruchy wymiotne – nie jest to jednak objaw specyficzny tej przypadłości.

Bibliografia

M. Lenarci, Choroby układu pokarmowego psów i kotów, wyd. SGGW-AR, Warszawa 1991.

R. W. Nelson, C. Guillermo Couto, Choroby wewnętrzne małych zwierząt, Tom 1, wyd. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2003.

F. Vigano, intensywna terapia psów i kotów, wyd. Edra Urban&Partner, Wrocław 2016.