Trzecia powieka u psa – co zrobić, gdy wypadnie?
Trzecia powieka u psa to narząd, który spełnia wiele ważnych funkcji. Niekiedy właściciele decydują się na zabieg jej usunięcia, co nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem. Problemy z trzecią powieką nie zawsze powinny kończyć się jej usunięciem, gdyż pozbawia się w ten sposób oko psa naturalnej ochrony i jednego z ważnych gruczołów, produkujących składniki filmu łzowego, bez których pies może być narażony na kolejne problemy z oczami. Zanim podejmiesz decyzję o jej usunięciu, koniecznie przeczytaj nasz artykuł.
SPIS TREŚCI
1. Jak jest zbudowana trzecia powieka u psa?
2. Jakie funkcje spełnia trzecia powieka?
3. Dlaczego psu wychodzi trzecia powieka?
3.1. Zapalenie spojówek u psa – najczęstsze przyczyny
4. Jak leczyć trzecią powiekę u psa?
5. Rokowania
6. Ile kosztuje zabieg usunięcia trzeciej powieki u psa?
Data publikacji: 22 kwietnia 2024
Jak jest zbudowana trzecia powieka u psa?
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/pies-zwierz%C4%99-zwierz%C4%99-domowe-uroczy-5223792/
Trzecia powieka, nazywana zamiennie migotką lub fałdem półksiężycowym jest ruchomym fałdem błony śluzowej, który kształtem przypomina trójkąt.
Migotka umiejscowiona jest w przynosowym kocię oka pomiędzy rogówką a dolną powieką i składa się z:
- Chrząstki w kształcie litery „T”
- Gruczołu trzeciej powieki u podstawy
- Spojówki, która pokrywa powierzchnię gałki i powieki
- Troczka, łączącego podstawę gruczołu i chrząstki z powięzią oczodołu
- Licznych grudek chłonnych, znajdujących się pod powierzchnią gałkową
- Naczyń krwionośnych, które pochodzą od gałęzi tętnicy szczękowej
Co ciekawe wolny brzeg trzeciej powieki może być u psów pigmentowany, co nie ma miejsca u kotów.
Jakie funkcje spełnia trzecia powieka?
Gruczoł trzeciej powieki jest niezwykle istotny dla zdrowia oczu u psów. Produkuje on wydzielinę surowiczo-śluzową, która stanowi od 25 do 50% składu filmu łzowego. Pozostałą część filmu łzowego produkuje natomiast gruczoł łzowy.
Wśród głównych funkcji trzeciej powieki eksperci wskazują:
- Ochronę powierzchni rogówki
- Produkcję frakcji wodnistej łez oraz immunoglobulin
- Rozprzestrzenianie przedrogówkowego filmu łzowego
Budowa fizjologiczna trzeciej powieki powoduje, że zwykle nasuwa się ona na powierzchnię rogówki w czasie, gdy psy śpią bądź są już zmęczone. Niekiedy trzecia powieka staje się zaczerwieniona i dochodzi do jej wywinięcia lub wypadnięcia.
Dlaczego psu wychodzi trzecia powieka?
Wywinięcie wolnego brzegu trzeciej powieki może nastąpić w wyniku urazu oka, wad wrodzonych bądź powikłań po przeprowadzonym zabiegu okulistycznym. Problem ten występuje najczęściej u młodych dogów niemieckich, seterów irlandzkich czy nowofundlandów. Sposobem na jego leczenie jest usunięcie nieprawidłowo ułożonego fragmentu trzeciej powieki.
Wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki, czyli tzw. wiśniowe oko (cherry eye) również pojawia się najczęściej u młodych psów. By do niego doszło musi w oku psa zaistnieć przerost grudek chłonnych lub struktury toczka powięziowego, który mocuje trzecią powiekę do powięzi oczodołu.
Do grudkowego zapalenia trzeciej powieki dochodzi u psów najczęściej na skutek nieleczonego zapalenie worka spojówkowego, które prowadzi do przerostu grudek. Jeżeli na skutek wypadnięcia trzeciej powieki dojdzie do uszkodzenia chrząstki, może to prowadzić do utrwalenia wypadnięcia gruczołu.
U dojrzałych psów wypadnięcie trzeciej powieki może być spowodowane nawracającym zapaleniem spojówek np. na skutek alergii środowiskowej oraz w związku z nowotworem trzeciej powieki:
- Rak płaskonabłonkowy
- Naczyniak
- Chłoniak
- Gruczolakorak
Zapalenie spojówek u psa – najczęstsze przyczyny
Do zapalenia spojówek, z uwagi na ich dosyć wysoką odporność, dochodzi zwykle w wyniku oddziaływania równocześnie kilku czynników chorobotwórczych. Znane są jednak takie zapalenia, w których jedynym czynnikiem są bakterie. W większości przypadków dominują trzy objawy: przekrwienie, obrzęk i wyciek płynu śluzowo-łzowego, często z domieszką ropy lub włóknika. Ostre zapalenie spojówek u psów charakteryzuje się obfitym wyciekiem i silnym przekrwieniem spojówki.
Zapalenia spojówek klasyfikuje się m.in. na podstawie przyczyn i wskazać można ich następujące rodzaje:
- Alergiczne zapalenie spojówek
- Wirusowe zapalenie spojówek
- Bakteryjne zapalenie spojówek
- Zapalenie spojówek wywołane uszkodzeniem mechanicznym
- Zapalenie spojówek wywołane czynnikami chemicznymi lub fizycznymi
- Tularemia spojówek
- Grudkowe zapalenie spojówek
Rozpoznanie
Wypadnięcie trzeciej powieki zdarza się bardzo rzadko u psów starszych, u których jest ono zwykle związane z zapaleniem rogówki i spojówki.
Pierwsze objawy, jakie mogą zwrócić Twoją uwagę, to pojawienie się gładkiej, różowej masy w przynosowym kącie oka psa, często może się ona pojawić po zabawie na spacerze. Choroba może wystąpić w jednym lub obu oczach.
W badaniu klinicznym widoczny jest obrzęk i zaczerwienienie spojówek. Niekiedy widoczny jest wypływ z worka spojówkowego, który może być surowiczy lub ropny.
W czasie badania należy obejrzeć powierzchnię gruczołu, która powinna być gładka i różowa. Po znieczuleniu należy chwycić kleszczykami przedni brzeg trzeciej powieki i sprawdzić, czy w oku nie ma ciał obcych. Zaleca się również zbadanie oka nieobjętego tym problemem.
W rozpoznaniu różnicowym lekarz wykluczy:
- Zwichnięcie chrząstki trzeciej powieki
- zanik gałki ocznej, małoocze, tężec, zespół Hornera, odwodnienie
- nowotwór (chłoniak, naczyniak, naczyniakomięsak, gruczolakorak)
- plazmocytarne zapalenie spojówki
- wpływ działania leków uspokajających
Jak leczyć trzecią powiekę u psa?
Eksperci podkreślają, że leczenie wypadniętej trzeciej powieki u psa poprzez jej usunięcie powinno być decyzją podejmowaną w całkowitej ostateczności. Dlaczego? Ponieważ zabieg ten zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu suchego oka, to z kolei może prowadzić do:
- Zespołu suchego oka, który nie reaguje na leczenie
- Wysychania rogówki, prowadzącego do keratopatii ekspozycyjnej
- Zapalenia barwnikowego rogówki, które może spowodować utratę wzroku
Lekarze weterynarii zdają sobie z tego sprawę, dlatego w medycynie okulistycznej wypracowano kilka skutecznych metod leczenia wypadniętej trzeciej powieki.
- Na wczesnym etapie wypadnięcia trzeciej powieki, gdy problem jest umiarkowany, lekarz specjalista może zaproponować manualne odprowadzenie gruczołu na miejsce.
- Możliwe jest również farmakologiczne leczenie trzeciej powieki za pomocą miejscowych leków steroidowych lub niesteroidowych.
W przypadku, gdy po leczeniu jednym z dwóch powyższych sposobów, doszło kolejny raz do wypadnięcia trzeciej powieki, lekarz może zdecydować o leczeniu chirurgicznym.
Celem zabiegu chirurgicznego jest przywrócenie fizjologicznego położenia gruczołu, podtrzymanie ruchomości trzeciej powieki oraz zachowanie jej tkanki gruczołowej i kanalików, które wyprowadzają łzy.
Wśród najbardziej popularnych procedur stosowanych w przeszłości w leczeniu chirurgicznym znajduje się metoda zakotwiczenia Blogga, polegająca na przyszyciu gruczołu do nadtwardówki przynosowej części gałki ocznej oraz jej modyfikacja w wersji Morgana. Jednak nie są one już dzisiaj polecane, gdyż wiążą się one z ryzykiem perforacji gałki ocznej. Stosowane są przede wszystkim w leczeniu długo trwających wypadnięć gruczołu ciężkiego stopnia.
Najbardziej powszechną metodą stosowaną obecnie jest metoda kieszonki spojówkowej w modyfikacji Morgana.
Grudkowe zapalanie trzeciej powieki leczy się zwykle za pomocą trzech metod: wymrażanie grudek chłonnych ciekłym azotem, usunięcia mechanicznego grudek lub ich usunięcia laserowego.
Rokowania
Prawidłowo wykonany zabieg przywrócenia trzeciej powieki do jej fizjologicznego położenia daje dobre rokowania na przyszłość. W okresie 2-3. tygodni po zabiegu trzecia powieka będzie jeszcze mocno obrzęknięta, przekrwiona, i dlatego będzie wystawała z kącika. Jeżeli po 2-3. tygodniach, gdy nici się rozpuszczą, nie dojdzie do ponownego wypadnięcia trzeciej powieki, to można uznać, że zabieg się powiódł.
Powikłania po zabiegu usunięcia grudkowego zapalenia trzeciej powieki są bardzo rzadkie, a do nawrotów może dochodzić sporadycznie, gdyż nie można pozbyć się wszystkich grudek, ze względu na ich funkcję immunologiczną.
Ile kosztuje zabieg usunięcia trzeciej powieki u psa?
Cena usunięcia trzeciej powieki może wynosić od 600 do 800 zł w zależności o renomy kliniki i konkurencyjności w danej miejscowości.
Źródła
J. Dziezyc, N. Millichamp, Z. Kiełbowicz (red.), Atlas chorób oczu psów i kotów, wyd. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007.
W. Steraniak, Okulistyka weterynaryjna, PWRiL, Warszawa 1965.
A. Włodarczyk, Wiśniowe oko, czyli wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki, „Magazyn Weterynaryjny”.