Umaszczenia merle u psów - genetyczne ubarwienie sierści
Umaszczenie merle to prawdziwy rarytas dla miłośników niepowtarzalnego wyglądu swoich czworonożnych towarzyszy. Ten niezwykły wzór szaty psa to kombinacja jasnego, rozcieńczonego koloru bazowego, na którym pojawiają się przypadkowe plamy pełnej pigmentacji. To właśnie te kontrastujące łaty nadają psom z umaszczeniem merle ich charakterystyczny, marmurkowy wygląd.
Jednak umaszczenie merle ma swoją ciemną stronę. Jest związane z genem merle, który jest dominujący i plejotropowy, co oznacza, że wpływa również na zdrowie psa. Szukasz psa o marmurkowym umaszczeniu? Przeczytaj artykuł i dowiedź się więcej!
SPIS TREŚCI
1. Co to jest umaszczenie marmurkowe?
2.2. Locus M - miejsce odpowiedzialne za zróżnicowanie umaszczeń u psów
4. Niebezpieczeństwo genu merle
5. Umaszczenie merle a heterochromia
5.1. Jak gen merle u psów kształtuje kolor oczu
6.1. Mendlowskie krzyżówki umaszczenia
7. Gen merle u psów w przyszłości
8. Podsumowanie
Data publikacji: 28 sierpnia 2024
Co to jest umaszczenie marmurkowe?
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/pies-owczarek-australijski-portret-1272872/
Umaszczenie merle to nie tylko kwestia barwy sierści naszego pupila, ale prawdziwy majstersztyk natury, który przyciąga wzrok i budzi podziw. To właśnie ten niepowtarzalny wzór sprawia, że psy z umaszczeniem merle są nie do pomylenia i zawsze wyróżniają się z tłumu. Ale co tak naprawdę kryje się za tym niezwykłym fenomenem?
Za tą unikalną kolorystykę stoi gen merle u psów, który odpowiada za charakterystyczne ciapki ciapki na ciele czworonoga. Rozjaśnia pigmentację sierści i tworzy marmurkowe wzory. Dzięki niemu umaszczenie merle jest tak niezwykłe i pożądane wśród miłośników psów.
Wygląd psów merle to najczęściej spotykane błękitne lub niebieskie marmurki (ang. blue merle). Występują również: czerwone (ang. umaszczenie red merle) czy czarne. Zależność umaszczenia jest wynikiem losowego rozproszenia pigmentu w sierści, co prowadzi do powstania nieregularnych, unikalnych plam na ciele zwierzęcia. Każdy pies z umaszczeniem merle będzie miał indywidualny wzór.
Genetyka merle
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/szczeniak-3181325/
Genetyka umaszczenia merle to temat pełen fascynacji i tajemnic. Gen merle jest dominujący i plejotropowy, co oznacza, że wpływa na wiele aspektów wyglądu psa, w tym na jego charakterystyczne umaszczenie. Dominujący gen merle znajduje się w chromosomach w specyficznym miejscu znanym jako locus M. To właśnie tam powstaje niepowtarzalny wzór sierści.
Locus M - miejsce odpowiedzialne za zróżnicowanie umaszczeń u psów
Obszar locus M to miejsce kluczowe wpływające na umaszczenie merle. Locus M to adres, pod którym gen ten tworzy charakterystyczne, marmurkowe wzory. Dla tych, którzy chcą przetestować gen merle, znajomość jego lokalizacji jest niezbędna do zrozumienia działania tego genetycznego mechanizmu.
Występują trzy kombinacje genu MM:
- genotyp mm - nie wpływa na umaszczenie. Psy z genotypem mm nie wykazują umaszczenia merle;
- genotyp mM - częściowa pigmentacja, pojawiają się marmurkowe plamki;
- genotyp MM (double merle) - psy z genotypem MM często mają bardzo jasne umaszczenie, które może być prawie całkowicie białe.
Psy rasy merle
Rasy psów z umaszczeniem merle, które uznała Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) :
- bergamesco;
- border collie;
- dog niemiecki;
- jamnik krótkowłosy;
- jamnik długowłosy;
- owczarek australijski;
- owczarek francuski (beauceron)
- owczarek pirenejski;
- owczarek szetlandzki;
- owczarek węgierski (mudi);
- welsh corgi cardigan.
Merle występuje u różnych ras, jednak owczarek australijski i border collie to jedne z najbardziej rozpoznawalnych ras z różnorakim kolorem sierści psa. Ich inteligencja i zdolności do pracy sprawiają, że są nie tylko piękne, ale i niezwykle zdolne oraz pracowite. Marmurkowe umaszczenie border collie to jego znak rozpoznawczy - najczęściej występuje w dwóch odmianach: border collie red merle i blue merle. Jamniki i welsh corgi cardigan również mogą pochwalić się tym niezwykłym wzorem, co czyni je jeszcze bardziej atrakcyjnymi dla potencjalnych właścicieli.
Niebezpieczeństwo genu merle
Umaszczenie merle, choć niezwykle atrakcyjne, wiąże się z pewnymi problemami zdrowotnymi, które mogą dotknąć psy. Zwierzęta z tym wzorem są bardziej narażone na dolegliwości, takie jak problemy ze wzrokiem i słuchem. Szczególnie niebezpieczny jest genotyp double merle. Dzieje się tak z powodu działania genu merle, który wpływa na pigmentację, a jego nadmiar może powodować poważne komplikacje zdrowotne.
Psy marmurkowe z genotypem MM (podwójny merle) są bardziej narażone na głuchotę. Może to obejmować głuchotę jednostronną (jedno ucho) lub obustronną (oba uszy). Głuchota jest spowodowana brakiem pigmentu w komórkach w uchu wewnętrznym, co prowadzi do degeneracji struktur odpowiedzialnych za słuch. Problemy zdrowotne psów merle dotyczą również wzroku. Gen merle psów może doprowadzić do schorzeń i chorób takich jak: zaćma, zmniejszenie gałki ocznej czy ubytki w strukturze oka.
Umaszczenie merle a heterochromia
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/pies-suka-suka-szlachty-blue-3665345/
Heterochromia to zjawisko, które zawsze przyciąga spojrzenia i wzbudza zainteresowanie nie tylko, gdy dotyczy ludzi. To oczy jak tęcza - każde w innym kolorze. Jest to cecha często występująca u osobników merle, a jej przyczyną jest również działanie genu merle. Ten gen, poza oddziaływaniem na koloryt sierści i skóry, wpływa również na kolor tęczówek.
Jak gen merle u psów kształtuje kolor oczu
Gen merle to prawdziwy mistrz manipulacji pigmentacją. Potrafi przekształcić ciemny pigment w oczach, co czasami prowadzi do powstania niebieskich oczu lub częściowego zabarwienia oka na niebiesko. Niebieskie oczy psów merle pomieszane z brązowym odcieniem? To możliwe. Heterochromia występuje, gdy oczy psa mają różne kolory (np. jedno oko niebieskie, drugie brązowe) lub gdy jedno oko ma mieszane barwy (np. częściowo niebieskie i brązowe).
W oczach psa może to prowadzić do zmniejszenia ilości melaniny, co skutkuje pojawieniem się niebieskiej tęczówki lub jej fragmentu. Wzór rozproszenia pigmentu w oku jest losowy, co może skutkować całkowicie niebieskim okiem, brązowym okiem, lub okiem, które jest częściowo niebieskie i brązowe.
Wady merle a hodowla
Hodowla psów o umaszczeniu merle budzi wiele emocji i kontrowersji. Skrzyżowanie dwóch psów double merle jest uznawane za nieetyczne i szkodliwe, głównie z powodu ryzyka wystąpienia wad genetycznych u potomstwa. To nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim zdrowia i dobrostanu czworonożnych przyjaciół.
Mendlowskie krzyżówki umaszczenia
Krzyżówki mendelowskie umożliwiają hodowcom przewidywanie i kontrolowanie dziedziczenia umaszczeń, w tym merle, poprzez zrozumienie podstawowych zasad genetyki.
- Merle x Non-Merle (Mm x mm): Najbardziej zalecane połączenie. W takim przypadku połowa szczeniąt (statystycznie) będzie miała umaszczenie merle (Mm), a druga połowa będzie non-merle (mm). Takie połączenie minimalizuje ryzyko problemów zdrowotnych.
- Merle x Merle (Mm x Mm): Bardzo ryzykowne. Statystycznie, 25% szczeniąt może mieć genotyp double merle (MM), co wiąże się z wysokim ryzykiem poważnych wad wrodzonych, takich jak głuchota, ślepota, czy inne problemy zdrowotne. 50% szczeniąt będzie miało umaszczenie merle (Mm), a 25% będzie non-merle (mm).
- Double Merle x jakikolwiek inny pies (MM x Mm/mm): To połączenie powinno być absolutnie unikanie. Wszystkie szczenięta będą miały co najmniej jedną kopię genu merle, a ryzyko wad wrodzonych u szczeniąt jest bardzo wysokie.
Przeprowadzenie testów genetycznych przed kryciem jest kluczowe, aby dokładnie określić genotyp rodziców. Pozwoli to hodowcom na świadome planowanie miotów i unikanie ryzyka związanego z genotypem MM. Ważne jest, aby hodowcy i potencjalni właściciele byli świadomi ryzyka związanego z genem merle i decyzjami hodowlanymi. Edukacja na temat genetyki merle może pomóc w zapobieganiu problemom zdrowotnym u przyszłych pokoleń psów.
Gen merle u psów w przyszłości
Świat nauki nieustannie się rozwija, a badania dotyczące genu merle stają się coraz bardziej zaawansowane. Naukowcy koncentrują swoje wysiłki na zrozumieniu, jak ten gen wpływa na zdrowie czworonożnych przyjaciół i jak można zapobiegać genetycznym wadom, które mogą wynikać z jego obecności.
Celem tych badań jest nie tylko głębsze zrozumienie genu merle, ale także opracowanie strategii, które pomogą w zapobieganiu problemom zdrowotnym u psów z tym umaszczeniem. Dzięki temu hodowcy będą mogli podejmować decyzje oparte na solidnej wiedzy, a właściciele psów będą lepiej przygotowani do troski o zdrowie swoich pupili.
Wzór merle - co dalej?
Ostatnie lata przyniosły wiele przełomowych odkryć w dziedzinie genetyki merle, które mogą zasadniczo zmienić sposób, w jaki postrzegamy i zarządzamy ryzykiem związanym z tym umaszczeniem. Naukowcy odkrywają coraz więcej szczegółów na temat tego, jak gen merle działa na poziomie molekularnym, co otwiera nowe perspektywy w zakresie hodowli i ochrony zdrowia ras psów merle.
- opracowanie bardziej precyzyjnych testów genetycznych;
- wczesne wykrywanie potencjalnych problemów zdrowotnych;
- lepsze planowanie działań hodowlanych;
- zwiększenie pewności zdrowia psów;
- nowe perspektywy w hodowli i ochronie zdrowia.
Podsumowanie
Umaszczenie merle to wynik złożoności genetyki. Rasy psów merle przyciągają uwagę nie tylko ze względu na swoje zdolności i charakter, ale także dzięki niepowtarzalnemu wyglądowi. Choć ich prezencja jest niezwykle atrakcyjny, ważne jest, aby hodowcy i właściciele byli świadomi potencjalnych zagrożeń zdrowotnych związanych z tym wzorem. Problemy szczególnie widoczne u psów z genotypem double merle to m.in. głuchota, ślepota czy problemy skórne.