Chów wsobny psów – co to jest i po co się go realizuje
Chów wsobny psów to temat ważny, niekiedy kontrowersyjny, gdy odnosi się do niekontrolowanych działań w psudohodowlach. Bez chowu wsobnego utrwalenie konkretnych cech psów rasowych byłoby bardzo trudne. Jednocześnie działania te obarczone są dużym ryzykiem, wynikającym z ograniczania puli genetycznej hodowanych psów.
SPIS TREŚCI
1. Co to jest chów wsobny w hodowli psów?
4. Kontrowersje dotyczące chowu wsobnego
5. Nowe podejścia i technologie
6. Podsumowanie
Data publikacji: 12 maja 2024
Co to jest chów wsobny w hodowli psów?
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/pies-psy-psy-szczeniaki-poca%C5%82unek-3999619/
Chów wsobny, znany również jako inbred, to praktyka hodowlana polegająca na krzyżowaniu ze sobą blisko spokrewnionych psów. Celem tej metody jest uzyskanie i utrwalenie pożądanych cech genetycznych w danej rasie. Historia chowu wsobnego sięga początków hodowli psów rasowych, gdzie był on niezbędny do wykształcenia i utrwalenia charakterystycznych cech rasowych.
Genetyczne aspekty inbredu
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/psy-szczeni%C4%99ta-b%C5%82aga%C4%87-m%C5%82ody-ma%C5%82y-3907009/
Chów wsobny ma znaczący wpływ na pulę genową psów. Z jednej strony, pozwala na konsolidację pożądanych cech, z drugiej – może prowadzić do zwiększenia ryzyka chorób genetycznych. Homozygotyczność, czyli posiadanie dwóch identycznych kopii genu, może wydobyć dominujące choroby genetyczne, zapisane w genach przedstawicieli danej rasy.
Wymagania hodowlane
Chów wsobny psów może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak: słabsza odporność, problemy z płodnością, a nawet zaburzenia psychiczne. Dlatego też jest to praktyka, która wymaga odpowiedzialności i dogłębnej wiedzy genetycznej.
Nie każdy pies nadaje się do hodowli. Wszystkie psy i suki przeznaczone do hodowli muszą spełniać wymogi wzorca rasy, pochodzić z hodowli zarejestrowanej w związku kynologicznym, wykazać się obowiązkowymi badaniami wykluczającymi choroby genetyczne (muszą być wpisane w rodowód lub stanowić do niego załącznik) i mieć ustalony profil DNA, niekiedy także przejść testy psychiczne oraz ukończyć odpowiedni wiek. Poza tym psy przeznaczone do dalszej hodowli muszą uzyskać pozytywny wynik na przeglądzie hodowlanym lub otrzymać w dowolnej klasie (od minimum dwóch sędziów) trzy oceny co najmniej bardzo dobre, w tym jedną na wystawie międzynarodowej, klubowej lub specjalistycznej. Wymogi te stanowią minimum hodowlane.
Kontrowersje dotyczące chowu wsobnego
Chów wsobny budzi liczne kontrowersje. Z jednej strony jest narzędziem hodowlanym pozwalającym na utrwalenie cech rasy, z drugiej – może być uważany za nieetyczny ze względu na potencjalne ryzyko dla zdrowia i dobrostanu zwierząt.
Niestety chów wsobny bywa narzędziem zarobku w pseudohodowlach, co prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych i behawioralnych u psów. Odpowiedzialna hodowla przestrzega zasad etycznych i troszczy się o dobrostan swoich zwierząt. Gdy zarejestrowany hodowca rażąco zaniedbuje dobrostan psów przebywających w hodowli, Oddziałowa Komisja Hodowlana może zawiesić uprawnienia hodowlane psów lub działalność hodowli, jak również skreślić psy z list hodowlanych (przy czym psy nie mogą być przerejestrowane na innych członków Związku).
Chów wsobny a różnorodność genetyczna
Różnorodność genetyczna jest kluczowa dla zdrowia i żywotności ras psów. To właśnie ona zapewnia prawidłowy rozwój osobników i czyni je odpornymi na wirusy, mikroorganizmy chorobotwórcze, pasożyty i niekorzystne warunki środowiska. Zubożenie puli genetycznej niektórych ras psów doprowadziło do ich wymarcia. Chów wsobny, jeśli jest przeprowadzany bez odpowiedniej kontroli, może zagrażać tej różnorodności, prowadząc do problemów zdrowotnych i ograniczenia adaptacyjności rasy, a często też obniża płodność i rozrodczość psów.
Nowe podejścia i technologie
Współczesna genetyka oferuje nowe możliwości w hodowli psów, takie jak testy genetyczne, które mogą pomóc w uniknięciu negatywnych skutków chowu wsobnego. Dzięki nim hodowcy mogą dokonywać bardziej świadomych wyborów dotyczących rozmnażania swoich psów. Nigdy jednak nie powinno się uznawać nowych ras psów powstałych na podstawie fenotypowych zaburzeń i wad rozwojowych. Nie dość, że wady te powodują problemy zdrowotne to w dużej mierze utrudniają normalne życie zwierzęcia i powodują jego niepotrzebne przewlekłe cierpienie. Bazowanie na autosomalnych genach dominujących wywołujących m.in.: karłowatość, miniaturyzację, skrócenie kończyn, deformacje stawów, kości i chrząstek czy inne defekty. Jest to niemoralne, a rozmnażanie takich psów oraz promowanie i reklamowanie powinno być zakazane. Przykładem jest Norwegia, w której zakazano hodowli psów brachycefalicznych, bo przyczynia się to do szeregu chorób i narusza ustawę o dobrostanie zwierząt.
Podsumowanie
Odpowiedzialny chów wsobny wymaga głębokiej wiedzy genetycznej i świadomego planowania. Hodowcy powinni regularnie przeprowadzać testy genetyczne i dbać o różnorodność genetyczną w swoich hodowlach. Chów wsobny w hodowli psów to temat złożony, wymagający odpowiedzialności, wiedzy i etycznego podejścia. Jego przyszłość zależy od świadomych decyzji hodowców i wykorzystania nowoczesnych narzędzi genetycznych, które mogą pomóc w zachowaniu zdrowia i różnorodności genetycznej naszych czworonożnych towarzyszy.
Bibliografia
P. C., Winter G. I., Hickey H.L., Fletcher Genetyka. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2004.