Grzybica u psa

Grzybica u psów może mieć charakter powierzchniowy — wtedy mowa o dermatofitozie — lub układowy, co oznacza, że pies ma grzybicę głęboką, która rozprzestrzenia się w organach wewnętrznych.

W niniejszym artykule opisane zostaną przyczyny, objawy oraz sposób postępowania w przypadku podejrzenia grzybicy powierzchniowej u psa.

Ponieważ dermatofitozy mają charakter zoonotyczny, a więc mogą przenosić się na ludzi, w artykule przedstawione zostaną drogi zakażenia pies–człowiek oraz typowe objawy, jakie mogą pojawić się u opiekuna, który zaraził się grzybicą od psa.

SPIS TREŚCI

1. Co powoduje grzybicę u psów?

1.1. Jakie psy mogą mieć predyspozycje do grzybicy?

2. Jakie objawy daje grzybica skóry u psa?

3. Rozpoznanie grzybicy

4. Leczenie: jak pozbyć się grzybicy skóry u psa?

5. Domowe sposoby na grzybicę u psa

6. Czy człowiek może zarazić się grzybicą od psa?

7. Czy człowiek może zarazić psa grzybicą?

8. FAQ

Data publikacji: 22 marca 2025

Co powoduje grzybicę u psów?

Źródło: https://pixabay.com/photos/dog-german-shepherd-watch-dog-9451038/ 

Najczęstszą przyczyną grzybicy u psów jest Microsporum canis, odpowiedzialny za większość przypadków tej choroby. Oprócz niego istnieją inne grzyby, takie jak Microsporum gypseum czy Trichophyton mentagrophytes, które również mogą powodować zmiany skórne — często przypominające inne schorzenia dermatologiczne. To właśnie dlatego dermatofitoza bywa określana jako jedna z „czwórki wielkich naśladowców” – jej objawy mogą być mylące i utrudniać diagnozę.

Sam kontakt z grzybem danego rodzaju nie oznacza automatycznie zakażenia. Grzybice skórne wywoływane są przez grzyby warunkowo chorobotwórcze, co oznacza, że duże znaczenie ma poziom odporności danego psa. Sam spadek odporności może więc sprawić, że u psa żyjącego w zakażonym środowisku dojdzie do rozwoju grzybicy.

Kondycja układu odpornościowego psa zależy z kolei od wielu czynników: przechodzonych i obecnych chorób, wieku psa, sposobu żywienia, permanentnie występujących sytuacji stresowych oraz kondycji mikroflory jelitowej.

Psy z chorobami zaburzającymi metabolizm mogą mieć istotnie osłabiony układ odpornościowy, co zwiększa ryzyko infekcji grzybiczych. Do takich chorób zalicza się m.in.:

• Cukrzycę;
• Niedoczynność tarczycy;
• Nadczynność kory nadnerczy (zespół Cushinga);
• Niewydolność wątroby;
• Przewlekłą niewydolność nerek.

Istotne znaczenie ma także niezbilansowana dieta – niedobory żelaza, miedzi, cynku, witaminy A czy witamin z grupy B mogą zakłócać procesy metaboliczne skóry, obniżając jej lokalną odporność. Kluczowe wydają się jednak niedobory białka oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Jakie psy mogą mieć predyspozycje do grzybicy?

Grzybica dotyka przede wszystkim psy młode, u których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni wykształtowany, a także psy geriatryczne, u których układ immunologiczny jest osłabiony na skutek procesu starzenia i przebytych chorób. Predysponowane mogą być również psy z atopowym zapaleniem skóry.

Jakie objawy daje grzybica skóry u psa?

Pojawienie się objawów grzybicy — lub ich brak — zależy od indywidualnych predyspozycji psa. W literaturze naukowej podaje się, że u około 5% psów dermatofitoza przebiega bezobjawowo, co oznacza, że zdecydowana większość psów wykazuje pewien zakres objawów.

Jednym z pierwszych objawów grzybicy skóry u psów jest przerzedzenie i zmatowienie sierści. W tych obszarach dochodzi do łuszczenia się naskórka oraz wypadania włosów, co objawia się plackowatymi wyłysieniami.

Choć kliniczna postać grzybicy zazwyczaj ma łagodny przebieg i trwa około miesiąca, z tendencją do samowyleczenia, to w zależności od ogólnej kondycji zdrowotnej psa choroba może się zaostrzyć i przejść w postać przewlekłą, utrzymującą się nawet przez wiele miesięcy.

Psy w takim stanie zaczynają tracić sierść na dużych powierzchniach głowy, pośladków i boków ciała. Skóra może być mocno zaczerwieniona, pojawia się silny świąd, a wydrapywanie wywołane swędzeniem może prowadzić do wtórnych infekcji bakteryjnych.

W literaturze opisuje się również pięć nietypowych form grzybicy skóry u psów:

1. Dermatofitoza z silnym świądem

2. Strupień woszczyzny

3. Dermatofitoza grzbietu nosa

4. Dermatofitoza krostowata

5. Grzybica pazurów

---

Szukasz pełnowartościowej karmy dla psa

Sprawdź: Monobiałkowa karma dla psa

---

Rozpoznanie grzybicy

Rozpoznanie grzybicy nie powinno sprawić trudności doświadczonemu specjaliście, a sama procedura diagnostyczna powinna obejmować kilka etapów.

Podczas badania klinicznego lekarz ocenia wygląd i rozmieszczenie zmian skórnych oraz sprawdza obecność świądu i ewentualnych infekcji bakteryjnych. Objawy grzybicy mogą przypominać inne choroby, dlatego konieczne są dodatkowe testy diagnostyczne.

Jedną z szybkich metod jest użycie lampy Wooda. Włosy zakażone Microsporum canis świecą na żółto-zielono pod wpływem promieni UV. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkie grzyby wykazują fluorescencję, więc brak świecenia nie wyklucza infekcji.

Kolejnym etapem powinno być badanie mikroskopowe. Zakażone włosy są pogrubione, a na ich powierzchni można dostrzec zarodniki grzybów. Ponieważ wynik nie zawsze jest jednoznaczny, często wykonuje się dodatkowo hodowlę.

Hodowla mykologiczna to najpewniejsza metoda diagnostyczna. Próbki pobiera się ze skóry i włosów, a następnie umieszcza na specjalnym podłożu (np. agar Sabouraud). Pełna identyfikacja grzyba trwa zazwyczaj od 7 do 21 dni.

Leczenie: jak pozbyć się grzybicy skóry u psa?

Dermatofity wykazują dużą odporność na środki odkażające, a ograniczona wchłanialność leków przeciwgrzybiczych stosowanych miejscowo sprawia, że leczenie bywa długotrwałe.

Standardowe postępowanie wymaga wygolenia sierści z obszarów zmienionych chorobowo. Aby ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się zarodników, psa należy wykąpać w szamponie przeciwgrzybiczym. Dopiero na tak przygotowaną skórę można zacząć stosować leki miejscowe.

Równolegle lekarz weterynarii może zdecydować o wdrożeniu doustnych leków przeciwgrzybiczych. Całkowite leczenie trwa zazwyczaj od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.

W przypadku uogólnionej grzybicy stosuje się dodatkowo kąpiele lecznicze dwa razy w tygodniu, wykorzystując szampon zawierający enilkonazol lub mikonazol z chlorheksydyną, albo kombinację klimbazolu i terbinafiny.

Na rynku dostępne są już szczepionki zawierające mikrokonidia  T. verrucosum,  T. mentagrophytes,  T. sarkisovi,  T. equinum,  M. canis,  M. canis var. distoratum,  M. canis var. obesum i  M. gypseum, które zaczynają działać pięć tygodni po szczepieniu i zapewniają ochronę na przynajmniej 9 miesięcy.

Domowe sposoby na grzybicę u psa

Grzybica w każdym przypadku wymaga diagnozy i wdrożenia planu leczenia przez lekarza weterynarii. Jedynym domowym sposobem działania jest wprowadzenie profilaktyki przeciwgrzybiczej.

Może ona obejmować np. mycie łap psa po ostatnim spacerze przy użyciu szamponu z chlorheksydyną. Dodatkowo, przynajmniej dwa razy w miesiącu warto prać koce, zabawki oraz wierzchnie warstwy legowiska w temperaturze minimum 60°C, z dodatkiem detergentów o działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym.

Długie suszenie na słońcu lub w suszarce bębnowej w temperaturze powyżej 60°C może pomóc zniszczyć ewentualnie pozostające zarodniki.

Powierzchnie płaskie, po których porusza się pies, należy często odkurzać i regularnie myć detergentem o działaniu przeciwgrzybiczym.

Czy człowiek może zarazić się grzybicą od psa?

Niestety dla ludzi, dermatofitozy to choroby odzwierzęce, którymi można zarazić się od swojego pupila. Bardzo często źródłem zakażenia jest grzyb Microsporum canis.

Do zakażenia może dojść po bezpośrednim kontakcie z psem — na przykład podczas głaskania czy przytulania. Istnieje też ryzyko zakażenia pośredniego, ponieważ pies roznosi zarodniki grzyba na przedmioty i powierzchnie, z którymi mają kontakt domownicy.

Najbardziej narażone na zakażenie są dzieci oraz osoby z osłabionym układem odpornościowym. Czynnikiem sprzyjającym rozprzestrzenianiu się zoonozy jest brak odpowiedniej higieny po kontakcie ze zwierzęciem.

Typowe objawy dermatofitozy u ludzi — podobnie jak u psów — to: świąd skóry, łuszczenie i pękanie naskórka, a także plackowate, zaczerwienione zmiany, które w miejscach owłosionych mogą powodować wypadanie włosów.

Czy człowiek może zarazić psa grzybicą?

Warto podkreślić, że możliwa jest również sytuacja odwrotna do opisanej wcześniej – to człowiek może zarazić grzybicą swojego psa.

Najbardziej oczywistym scenariuszem będzie przypadek, w którym człowiek zaraził się Microsporum canis od innego zwierzęcia i nieświadomie przeniósł zarodniki grzyba na psa lub do jego otoczenia.

Ludzie mogą zarazić psy także innymi gatunkami grzybów, m.in. Trichophyton rubrum oraz Trichophyton mentagrophytes.

FAQ

Jak wygląda grzyb na skórze psa?

Grzybice skóry u psów powodują najczęściej plackowate wyłysienia, a skóra w tych miejscach może być zaczerwieniona, łuszcząca się, a niekiedy może wystąpić na niej nalot, który wygląda, jak cienka warstwa popiołu.

Bibliografia

ESCCAP, Grzybice skórne i psów i kotów, Przewodnik ESCCAP 02 wydanie czwarte – luty 2019 r.

Z. Gliński (red.), Choroby zakaźne zwierząt, Część 2, Grzybice, Wyd. Akademii Rolniczej w Lublinie, Lublin 2000.

Z. Gliński, A. Żmuda, Dermatomikozy zagrożeniem dla psów w XXI wieku, https://magwet.pl/35348,dermatomikozy-zagrozeniem-dla-psow-w-xxi-wieku?srsltid=AfmBOoqjAomBxsNC7CLRJ_nF8iWJh6mjqZojdrb_CUUU9BEZfLpVq8Xm (dostęp: 18.03.2025).

J. Karaś-Tęcza, J. Czogała, Nieodkryte tajemnice grzybic skórnych u psów i kotów, https://magwet.pl/25380,nieodkryte-tajemnice-grzybic-skornych-u-psow-i-kotow?srsltid=AfmBOori-PubgtTsrYiEu6OMHKRPqT9Qj6kqzk3c04-GmFl187sjAGAX (dostęp: 18.03.2025).

H. Niemand, P. Suter, Praktyka kliniczna: PSY, wyd. Galaktyka, Łódź 2003.