Padaczka u psa
Padaczka to stan, który na poziomie komórek objawia się nieprawidłowymi, synchronicznymi wyładowaniami neuronów korowych. Choroba ta ma zawsze związek z nieprawidłowym działaniem przodomózgowia. Zaburzenia te mogą mieć charakter pierwotny, spowodowany uszkodzeniem mózgowia lub wtórny, wynikający np. z zaburzeń metabolicznych, np. z hipoglikemii.
SPIS TREŚCI
1. Kliniczny podział form napadów padaczki u psów
2. Jakie są objawy padaczki u psów?
2.1. Jak rozpoznać, że pies ma napad padaczki?
3. Przyczyny: Co wywołuje atak padaczki u psa?
4. Jakie rasy psów są narażone na padaczkę?
5. Rozpoznanie
6. Co mogę zrobić, gdy pies ma atak padaczki?
7. Jak leczy się psa z padaczki?
Data publikacji: 16 stycznia 2025
Kliniczny podział form napadów padaczki u psów
Źródło: https://pixabay.com/photos/labrador-retriever-dog-animal-puppy-7885881/
Gdy nieprawidłowe wyładowania neuronów dotyczą jednego ogniska w mózgu mowa o napadach częściowych. Może do nich dojść np. na skutek wrodzonych lub nabytych uszkodzeń mózgowia (urazy, infekcje, guzy).
W przeciwieństwie do nabytych napadów częściowych, w napadach uogólnionych dochodzi do rozszerzenia wyładowań na obie półkule mózgu. Napady uogólnione mogą przyjąć formę pierwotnej uogólnionej padaczki – idiopatyczna, gdyż nie można określić jej przyczyn lub wtórnej uogólnionej padaczki – przyczyna może zostać określona.
Padaczka uogólniona
U większości psów napady padaczki idiopatycznej przyjmują zwykle postać toniczno-kloniczną, a więc dużych napadów. Niektóre psy mogą jednak przechodzić napady o mniejszej intensywności:
- Absencje – są to małe napady, które przebiegają z nagłą i krótką utratą przytomności
- Napady miokloniczne – to nagłe, krótkotrwałe skurcze jednego lub kilku mięśni
- Napady kloniczne – to krótko trwające rytmiczne drgawki antagonistycznych grup mięśni, które występują szybko po sobie
- Napady toniczne – to silniejsze i dłużej trwające skurcze mięśni
Jakie są objawy padaczki u psów?
Sam atak drgawkowy jest szczytowym momentem napadu. Atak epileptyczny składa się z 4 etapów, na których występują różne objawy:
1. Faza prodromalna – pies może zachowywać się niespokojnie już na kilka godzin przed napadem
2. Aura – tuż przed właściwym napadem drgawek pies może zacząć się ukrywać lub szukać swojego opiekuna, gdyż czuje, że za chwilę wystąpi u niego napad drgawek
3. Iktus – to właściwy napad, podczas którego, w fazie tonicznej, która trwa krótko (10-30 sekund), pies przewraca się, traci przytomność, ma sztywno wyciągnięte kończyny i wstrzymany oddech. W następującej fazie klonicznej dochodzi do ruchów kończyn przednich, które przypominają bieganie; zwykle pojawiają się ruchy przeżuwające pyska. Fazy ten mogą występować naprzemiennie, a atak trwa zwykle 1-2 minuty. Zarówno w tonicznej, jak i klonicznej fazie pies może bezwiednie oddać mocz, stolec, może zacząć się ślinić, ma zwykle rozszerzone źrenice, może również pojawić się nastroszenie sierści.
4. Faza postiktalna – jest to faza odpoczynku, która może trwać przez kilka minut do kilku godzin. Niektóre psy po kilku minutach wstają i zachowują się normalnie. Inne zwierzęta mogą przez dłuższy czas być zdezorientowane, niespokojne, może utrzymywać się u nich ponapadowa ślepota.
Jak rozpoznać, że pies ma napad padaczki?
Biorąc pod uwagę powyższe napad padaczki może składać się z kilku mimowolnych objawów. Pies może mieć zaburzenia świadomości; naprzemienne napięcia mięśni; zaburzenia słuchowe, wzrokowe czy zapachowe; zaburzenia układu nerwowego: nietrzymanie zwieraczy, ślinienie się; zaburzenia psychiczne: strach, agresja, radość. Utrata przytomności niemal zawsze związana jest z uogólnionymi napadami ruchowymi.
Pierwsze napady drgawek mogą pojawić się u psów między 5. miesiącem a 3. rokiem życia – im szybciej wystąpi u psa padaczka młodzieńcza, tym trudniej będzie kontrolować przebieg choroby w przyszłości.
Przyczyny: Co wywołuje atak padaczki u psa?
Do padaczki może dojść na skutek dowolnych przyczyn, które wpływają na nieprawidłową pracę neuronów:
Padaczki idiopatyczne, a więc niewyjaśnione nie mają rozpoznanej przyczyny, dlatego wyjaśnieniem jest dziedziczenie. Istotne mogą być inne rozpoznane przypadki padaczki w rodzinie psa
Zwyrodnienia – dotyczy to przede wszystkich gromadzenia produktów metabolizmu w neuronach, na skutek braku odpowiednich enzymów
Choroby rozwojowe – typową chorobą rozwojową, która prowadzi do padaczki jest wodogłowie. Do chorób z tej kategorii zalicza się również gładkomózgowie, występujące np. u lhasa apso, a także jamistość mózgu
Zapalenia i zakażenia – każda choroba, która prowadzi do zapalenia przodomózgowia ma potencjał, by doprowadzić do padaczki. Najbardziej typowym zakażeniem będzie w tym przypadki wirus nosówki. Drgawki może również wywołać ziarenkowe zapalenie opon, mózgu i rdzenia
Metaboliczne – choroby endokrynne, wywołane chorobą któregoś z narządów lub gruczołów mogą prowadzić do zmian w elektrolitach, stężeniu glukozy etc. Przykładem może być encefalopatia wątrobowa
- Nowotwory – śródczaszkowy, pierwotny oraz przerzutowy może wywoływać padaczkę
- Dieta – niedoborowa dieta, z niewystarczającą zawartością witamin z grupy B może prowadzić do napadów drgawek – braki tiaminy prowadzą do martwicy pnia mózgu. Do sytuacji takiej może dojść u psów karmionych tylko gotowanym mięsem
- Zatrucia – toksyny, takie jak ołów, strychnina, środki owadobójcze mogą wywoływać drgawki
- Urazy głowy – do napadu padaczki może dojść natychmiast bo silnym urazie głowy
Jakie rasy psów są narażone na padaczkę?
Badania naukowe dowiodły, że idiopatyczna padaczka może być dziedziczona u owczarków niemieckich, owczarków belgijskich tervueren`ów, szpiców wilczych, beagle`ów i jamników oraz labradorów, golden retrieverów i owczarków szkockich. Ze zwiększoną częstotliwością padaczka występuje także u: bernardynów, cocker spanieli, seterów irlandzkich, bokserów, siberian husky, springer spanieli, alaskan malamute`ów, border collie, pudli miniaturowych, foksterierów szorstkowłosych oraz owczarków szetlandzkich.
Rozpoznanie
By lekarz weterynarii mógł zdiagnozować padaczkę oraz określić jej formę konieczne jest przeprowadzenie wywiadu z właścicielem zwierzęcia. Najlepszym działaniem ze strony członków rodziny byłoby nagranie przebiegu całego napadu. Jeżeli jednak napady powtarzają się i przebiegają podobnie, to prawdopodobnie jest to właśnie padaczka.
Co ważne, u psów z padaczką idiopatyczną wyniki badania klinicznego, neurologicznego i okulistycznego oraz badań laboratoryjnych, są prawidłowe. U psów, u których choroba nie pogłębia się, nie zaleca się pogłębionych badań diagnostycznych. U psów, u których pomiędzy napadami dochodzi do coraz większych deficytów neurologicznych wskazane jest przeprowadzenie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.
Co mogę zrobić, gdy pies ma atak padaczki?
Przejście przez pierwszy atak padaczki może być traumatyczne zarówno dla psa, jak i obserwującego atak opiekuna. Mimo wszystko najważniejsze jest zachowanie zimnej krwi. Najważniejsze to nie dotykać pyska psa – może przypadkowo ugryźć z powodu niekontrolowanych skurczy mięśni. Postaraj się stworzyć mu spokojne warunki: wycisz hałasy w otoczeniu i przygaś światło, ale nie wprowadzaj całkowitej ciemności, która może zwiększyć dezorientację zwierzęcia.
Dobrym pomysłem jest zmierzenie czasu trwania ataku. Jeśli masz kogoś w pobliżu, poproś o nagranie zdarzenia – takie nagranie będzie niezwykle pomocne dla weterynarza przy ocenie stanu zdrowia psa.
Usuń z otoczenia inne osoby i zwierzęta, by pies mógł przejść przez ten moment bez dodatkowych bodźców.
Jeżeli napad trwa krócej niż 5 minut, zazwyczaj wystarczy po prostu poczekać, aż minie. Jednak gdy atak przeciąga się do 10 minut lub dłużej, konieczne jest natychmiastowe udanie się do weterynarza, ponieważ taki przedłużający się stan może zagrażać życiu psa.
Szukasz pełnowartościowej karmy dla psa?
Sprawdź: Monobiałkowa karma dla psa
Jak leczy się psa z padaczki?
W przypadku padaczki najważniejsze jest prawidłowe postawienie diagnozy. Padaczkę wtórną leczy się poprzez leczenie choroby podstawowej. Padaczkę pierwotną idiopatyczną rozpoczyna się leczyć, gdy napady zaczynają występować u psa częściej niż raz na 12-16 miesięcy. W przypadku leczenia tej formy padaczki opiekun musi zdawać sobie sprawę, że jest to zwykle leczenie do końca życia psa, a realny cel to ograniczenie napadów, które można uzyskać u 70-80% leczonych psów.
Pierwszym lekiem z wyboru, jaki może zalecić lekarz jest fenobarbital. Inicjująca dawka to zwykle 2,5 mg/kg masy ciała doustnie dwa razy dziennie. Niektóre psy wymagają jednak dwa razy większej dawki. Szczyt stężenia leku pojawia się między 2. a 3. godziną od podania doustnego. Fenobarbital osiąga stałą koncentrację w surowicy w ciągu dwóch tygodni1.
Bromek potasu jest pierwszym alternatywnym lekiem przeciwdrgawkowym z wyboru po fenobarbitalu. Początkowa dawka wynosi 20-40 mg/kg masy ciała dziennie. Do utrzymania poziomu terapeutycznego wymagane jest podawanie leku przez 2-3 tygodnie. Stabilne stężenie leku osiąga się po 4. miesiącach2.
Plan leczenia oraz rodzaj leku ustala zawsze lekarz weterynarii.
Bibliografia
1,2 M. Lorenz, J. Kornegay, Neurologia weterynaryjna, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008, s. 318-319.
R. W. Nelson, C. G. Couto, Choroby wewnętrzne małych zwierząt, Tom 3, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2009.