Parwowiroza u psa
Parwowirus psów (CPV-2) został opisany naukowo już w 1978 roku. Choroba została rozpoznana niemal równocześnie w Europie, USA i Australii, a w 1980 roku zebrała w tych częściach świata śmiertelne żniwa, gdy doszło do pandemii. W ciągu ostatnich lat zostały wykryte i opisane trzy warianty tego jednoniciowego DNA wirusa, tj.: CPV-2a i CPV-2b, a w pierwszej dekadzie XXI wieku opisano wariant CPV-2c. Obecnie, w zależności od obszaru geograficznego, występują zatem trzy warianty parwowirusa psów.
Wirus ten cechuje się dużą odpornością: ma zdolność przeżycia w środowisku o szerokim zakresie pH od 3 do 11; znosi temperaturę 70 st. C. przez 30 minut; w temperaturze pokojowej zachowuje w kale zakaźność minimum przez 6 miesięcy!
Biorąc to pod uwagę należy podkreślić, że jest to główny winowacja ciężkich zakażeń u szczeniąt poniżej 6. miesięcy życia, a także u starszych, ale nieszczepionych psów.
Właśnie z tego względu warto przeczytać, jakie objawy pojawiają się u psów, które uległy zakażeniu parwowirusem i czy jest on niebezpieczny dla innych zwierząt domowych.
SPIS TREŚCI
1. Jak dochodzi do zarażenia parwowirusem wśród psów?
4. Rozpoznanie
5. Czy parwowiroza u psa jest uleczalna?
6. Profilaktyka: czy psa można zaszczepić przeciw parwowirozie?
7. FAQ
Data publikacji: 20 stycznia 2025
Jak dochodzi do zarażenia parwowirusem wśród psów?
Źródło: https://pixabay.com/photos/animal-cute-dog-pet-puppy-1842195/
Do transmisji parwowirusa dochodzi wśród psów drogą odchody – jama ustna – jama nosowa. Do zakażenia może zatem dojść po zjedzeniu zanieczyszczonej karmy, po styczności z sierścią psów nosicieli, a nawet po kontakcie z odzieżą człowieka lub innymi przedmiotami, z którymi pies nosiciel miał kontakt.
Po wniknięciu drogą doustno-nosową wirus w ciągu 1-5. dni namnaża się w tkance limfatycznej gardła, grasicy oraz w krezkowych węzłach chłonnych, a następnie rozprzestrzenia się za pośrednictwem zainfekowanych leukocytów do nabłonka zarodkowego krypt jelita cienkiego, powodując krwotoczne zapalenie jelit, które objawia się biegunką. Zmiany te sprzyjają również wtórnym zakażeniom bakteryjnym – a, co zostało napisane na początku artykułu, przy zakażeniu podwójnym wirus niemal zawsze jest śmiertelny.
U szczeniąt w wieku 2–3. tygodni, które nie mają przeciwciał ochronnych, wirus może też namnażać się w kardiomiocytach, wywołując śmiertelne zapalenie mięśnia sercowego (sercowa postać parwowirozy u psów została opisana w Polsce, a link do źródła znajduje się w bibliografii).
Zarażone parwowirusem psy stają się siewcami ok. 3-5 dni po zakażeniu. Czas nosicielstwa wynosi ok. 12 dni, ale w literaturze wskazuje się, że w niektórych przypadkach psy mogą zarażać nawet do 25. dni.
W odróżnieniu od innych wirusów jelitowych CPV-2 namnaża się w kryptach jelit cienkich, kolonizuje kosmki jelitowe i prowadzi do destrukcji nabłonka i zapadania się kosmków.
Wirus ten jest niezwykle niebezpieczny dla szczeniąt, wśród których śmiertelność dochodzi nawet do 70%, lecz u psów dorosłych zwykle nie przekracza 1%.
Przyczyny zakażeń
Główną przyczyną zakażeń pozostaje spadek odporności u szczeniąt pomiędzy 6. tygodniem a 6. miesiącem życia i ekspozycja na wirusa – ta jest większa w dużych skupiskach psów, np. w schroniskach, hodowlach, psich hotelach.
Wirus może zostać przeniesiony przez człowieka na odzieży. Do przeniesienia zarazków może dojść, gdy pies nosiciel wejdzie do domu psa rezydenta.
Zakażeniom sprzyja sezon letni, słaba higiena, stres, a także predyspozycje rasowe (rottweiler, american pit bull terrier, doberman, labrador retriever, owczarek niemiecki).
Możliwe jest również przejście parwowirusa przez łożysko w czasie ciąży u suki, jednak zjawisko to uważa się za rzadkie i nie stanowi głównej drogi szerzenia zakażenia.
Objawy parwowirozy u psa
Na parwowirozę zapada ok. 10% populacji psów, u których doszło do kontaktu z CPV-2. Śmiertelność, co zostało napisane wcześniej, jest szczególnie wysoka u szczeniąt i psów nieszczepionych oraz bardzo starych psów. Wirus atakuje przede wszystkim układ pokarmowy i układ odpornościowy, prowadząc do szeregu objawów klinicznych oraz zmian w badaniach laboratoryjnych.
Typowymi objawami zakażenia u psów są:
- Wymioty
- Obfita, często krwawa biegunka
- Odwodnienie – spowodowane utratą płynów w wyniku wymiotów i biegunki
- Bolesność jamy brzusznej – pies może reagować dyskomfortem lub bólem przy palpacji
- Gorączka
- Wstrząs – występuje w zaawansowanym stadium choroby, kiedy dochodzi do skrajnego odwodnienia i zaburzeń krążenia
U bardzo młodych szczeniąt (najczęściej w wieku 2–3. tygodni) może rozwinąć się nadostra postać parwowirozy, która charakteryzuje się:
- Zwiększoną wokalizacją (szczeniak może piszczeć, skomleć, wyrażać niepokój)
- Odruchami wymiotnymi (często bez treści żołądkowej)
- Skróceniem oddechu (duszność)
- Nagłą śmiercią
Taka gwałtowna forma choroby wymaga niezwłocznej pomocy weterynaryjnej. Niestety, rokowanie w nadostrej parwowirozie jest zazwyczaj niepomyślne.
Rozpoznanie
W przebiegu parwowirozy u psów stwierdza się szereg charakterystycznych zmian w morfologii krwi oraz w parametrach biochemicznych. Część z nich (oznaczonych gwiazdką) ma istotne znaczenie w rokowaniu – ich obecność może świadczyć o cięższym przebiegu choroby.
- Niedokrwistość
- Obniżenie liczby krwinek białych (leukopenia)*
- Obniżenie liczby limfocytów (limfopenia)*
- Obniżenie liczby granulocytów obojętnochłonnych (neutropenia)*
- Obniżenie liczby płytek krwi (trombocytopenia)
- Obniżenie stężenia cukru (hipoglikemia)*
- Obniżenie stężenia białka (hipoproteinemia)
- Obniżenie stężenia albumin (hipoalbuminemia)*
- Obniżenie stężenia globulin (hipoglobulinemia)
- Obniżenie stężenia cholesterolu (hipocholesterolemia)*
- Nadkrzepliwość (wzrost stężenia fibrynogenu oraz spadek aktywności antytrombinyIII*)
- Wzrost aktywności ALP oraz AP
- Niedobór dwutlenku węgla we krwi (hipokarbia)
- Białko CRP (wzrost)*
- TNF (wzrost)*
- Cytrulina (spadek)*
< Czynnik prognostycznie negatywny.
Typowym testem, który wykonuje się u psów z podejrzeniem parwowirozy jest test ELISA, który pozwala na wykrycie antygenu CPV w próbkach kału. Testem o najwyższej czułości jest jednak PCR, zrealizowany na próbkach pobranych z kału.
W rozpoznaniu różnicowym należy wykluczyć: koronawirusa, nosówkę, zapalenie wątroby, silne zarobaczenie, lamblię, kokcydiozę, salmonellozę.
Czy parwowiroza u psa jest uleczalna?
Parwowirozę można wyleczyć, a stopień przeżycia, gdy leczenie zostało wdrożone wynosi od 64 do 95%. Głównym celem leczenia zapalenia żołądka i jelit jest opanowanie objawów klinicznych.
Najważniejsze znaczenie w leczeniu parwowirozy ma płynoterapia, której celem jest wyrównanie niedoboru płynów już w ciągu 4-6. godzin od pojawienia się biegunki i wymiotów. Lekarz weterynarii może zdecydować o wprowadzeniu leków przeciwwymiotnych, by zminimalizować utratę elektrolitów. W czasie leczenia wprowadza się również żywienie pozajelitowe, a całkowita głodówka zalecana jest przez 24-48 godzin. By uchronić psa przed zakażeniami wtórnymi lekarz może zdecydować o wprowadzeniu antybiotyku o szerokim zakresie działania. Początkowo mogą być również podawane glikokortykoseroidy w wysokich dawkach.
Należy jednak pamiętać, że całą procedurę leczenia ustala i przeprowadza lekarz weterynarii.
Szukasz zdrowej karmy dla psa?
Sprawdź: Monobiałkowa karma dla psa
Profilaktyka: czy psa można zaszczepić przeciw parwowirozie?
Zapobieganie zakażeniom wywołanym przez psiego parwowirusa (CPV) opiera się przede wszystkim na szeroko zakrojonych działaniach szczepiennych. Ponieważ szczepionki inaktywowane gwarantują tylko krótkotrwałą odporność, powszechnie stosuje się preparaty oparte na zmodyfikowanym żywym wirusie (MLV). Tego typu szczepionki, oparte na oryginalnym szczepie CPV-2 lub jego wariancie CPV-2b, są bardzo skuteczne, zapewniając wysoką ochronę przed zarażeniem. Jednocześnie są niemal całkowicie bezpieczne – niepożądane reakcje poszczepienne zdarzają się niezwykle rzadko.
Zaleca się, by pierwsze szczepienie u szczeniąt zostało przeprowadzone w wieku 8-9. tygodni, a szczepienia przypominające co 3-4 tygodnie, aż do 14-16. tygodnia życia. Kolejne szczepienie należy wykonać w 1. roku życia psa, a następne co 3 lata.
Do najczęstszych przyczyn nieskuteczności szczepień przeciwko parwowirozie należą wysokie poziomy przeciwciał matczynych przekazywanych szczeniętom wraz z siarą i w mniejszym stopniu z mlekiem suki. Aby uniknąć zahamowania odpowiedzi immunologicznej, szczepienia należy przeprowadzać dopiero wtedy, gdy poziom tych przeciwciał zacznie się obniżać.
FAQ
Czy człowiek może zarazić się od psa parwowirozą?
Chociaż na skutek nieznacznej zmiany genu białka wariant CPV-2b stał się zakaźny dla kotów, to żaden z trzech wskazywanych w tym artykule wariantów nie jest zakaźny dla człowieka.
Bibliografia:
N. Decaro, C. Buonavoglia, Canine parvovirus—A review of epidemiological and diagnostic aspects, with emphasis on type 2c, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7173204/ (dostęp: 12.01.2025).
H. Niemand, P. Suter, Praktyka kliniczna: PSY, wyd. Galaktyka, Łódź 2003.
I. Janus, M. Sobska, R. Ciaputa, M. Kandefer-Gola, M. Nowak, K. Rypuła, Sercowa postać parwowirozy u psa. Opis przypadku, https://magwet.pl/17831,sercowa-postac-parwowirozy-u-psa-opis-przypadku?srsltid=AfmBOoogun6b7Y_vlFsVY957QcEyGdNREI7Im41yBkKTqBuOa4h1TeVv (dostęp: 12.01.2025).
R. Ruiz de Gopegui Fernandez, Choroby zakaźne psów. Praktyk kliniczna, wyd. Edra Urban&Partner, Wrocław 2017.